Ro-Ro (Roll on – Roll off) gemileri, tekerlekli araçları taşımak için (otomobil-çekici+treyler- demiryolu araçları) inşa edilmiş gemi tipidir. Dünya’da ilk kullanımı 1851 senesinde olmuştur. Buğun tüm Dünya’da   yoğun bir şekilde kullanılan bir taşıma şeklidir.

Türkiye’de ilk Ro-Ro seferleri DB Deniz Nakliyat TAŞ tarafından 1977 senesinde, Mersin-İzmir-Trieste hattında 2   Ro-Ro gemisi ile başlatılmıştır. Başlatılmıştır diye not düşüyorum, zira oradaydım!!! (Kpt Necdet Or ve Kpt Sait Ozege gemileri)

İlk seferlerde, çekici+treylerlerin haricinde, Türkiye Cumhuriyeti’nin geleneksel ihraç ürünleri de (Balya halinde tutun, balya halinde pamuk kutularda, çekirdeksiz kuru üzüm, kayısı-kuru incir vb ürünler) Bu gemiler ile taşınmıştır. Bu gemilerde 16 sürücü için kamara var idi. Sürücüler, araçlar ile birlikte seyahat ederler idi.

Yazarın notu-   1977 senesindeki İLK Ro-Ro seferine, İzmir’den (Alsancak Limanı’nda, hemen yolcu salon gümrüğünün yanındaki rıhtımdan, o dönemde CONTEX TAŞ firmasında çalışıyor idim, sevgili RASİM MARANGOZ ile birlikte) 3 aracı SAIT OZEGE gemisi ile Trieste’ye göndermiş idik.

Soktas, Söke’den İplik-Alpaslan Beşikcioğlu AŞ’den/İzmir, çekirdeksiz kuru uzum yüklü olarak, bu operasyonun bizim tarafımızdan en enteresan olayı, İzmir Yolcu Salonu Gümrüğü’nde TIR karnesi tescil işlemlerini gerçekleştirdikten sonra, TIR karnesindeki 1.sayfayı Kopartıp alıkoyacak yetkili bir mercii bulamayışımız idi.!!!!

Evet, TIR karnesinin 1. sayfasını alıp, dosyanıza koymanız gerek diye   bilgi verdik, hatta ısrar ettik, Ama hiçbir memur bu sayfayı almadı. Bizde İZMİR KÖRFEZİNE bu sayfayı İLK SEFER şerefine hediye ettik!!!!!

DB Deniz Nakliyatı TAŞ’nin Trieste acentesi, bugün UN RO-RO AŞ’nin de Acentesi olan SAMER&CO SHIPPING firması idi. İlk seferlerde, gidiş ve gelişte, komple araçlar (çekici+treyler) sevk ediliyor idi. 1981    senesinde sadece treyler sevk edilebilinir mi sorusu gündeme geldi.

Yazarın notu –Eski işverenim, bu sektöre adımımı attığım şirketin sahibi, Türkiye’de Uluslararası Karayolu ile Eşya Taşımacılığının öncülerinden, Robert Kolej mezunu, İngilizce lisanına çok hakim Sayın ORHAN HAKKI SERTEL’i burada anmadan geçemeyeceğim.

İleriyi görme (bugünkü deyiş ile vizyon) becerisi çok geniş olan bu saygıdeğer büyüğüm, Allah uzun ömürler versin kendisine, bugün 82 yaşındadır. (O dönemde İngiltere’de birlikte çalışıyor idik) Nazmi, sadece treyler gönderelim diye bir öneride bulundu. İzmir’den Türk plakalı çekici ile limandan alabilirimsiyiz gündeme geldi. Ancak karşımıza RIHTIM VERGİSEİ çıktı. Uzun süren 1 araştırmadan sonra, Burada da Sevgili RASIM MARANGOZ’un çabalarını, araştırmalarını da Saygı ile anıyorum.

Ve neticede RIHTIM VERGİSİ problemini    çözüldü. Trieste’den, İzmir’e ve tabii ki, İzmir’den Trieste’ye sadece treyler gönderme imkânı yaratıldı. Uygulama şu şekilde idi: Trieste’den, TÜRK plakalı treyleri, İngiliz veya Alman plakalı çekici ile (AUBK defteri ile) aldırtıyor idik. İzmir’de de Türk, İngiliz veya Alman plakalı treyleri Türk plakalı çekici ile aldırtıyor idik.

Buğun Trieste’den yapılan trucking diye adlandırılan, bu operasyonu; Sn Orhan Hakki Sertel’in vizyonu ve Sn Rasim Marangoz’un İzmir kısmındaki çabaları ile 1981 senesinde gerçekleştirmiş bir operasyon takımında bulunmaktan çok büyük bir onur duyuyorum…

Mersin-İzmir-Trieste Ro-Ro hattı, çok düzenli, tarifeye pek sadik bir çalışma içerisinde olmasa da, 1988 senesine dek faaliyetini sürdürmüştür.

Bu hattın başlayıp, kullanılmasından sonra, DB Deniz Nakliyat TAŞ, Haydarpaşa-Köstence Hattı’nda da 2 Ro-Ro gemisi ile hizmet vermeğe başladı. Bu hat, geçiş belgelerindeki sıkıntıyı gidermek için ihdas edildi; ancak amacına ulaşamadı. DB Deniz Nakliyat TAŞ Ro-Ro gemileri (Yusuf Ziya Oniş - Burhanettin İşim gemileri) haricinde, Romen bandıralı Ro-Ro (eski, köhne) gemilerde devreye girdi. Bu hat TÜRK NAKLİYECİLERİ için pek verimli bir hat olmadı. (1 Romen Bandıralı gemide maalesef 1 şoförümüzü de, Kaptan’ın Karadeniz’in dalgalarına karşı koyabilmek için almış olduğu 1 karar ile 6 araç ile birlikte kaybettik!!

Sonrası, Bati Avrupa hattında UND Ro-Ro A.Ş., daha sonra UN Ro-Ro A.Ş. Haydarpaşa-Trieste. Pendik-Trieste hattı.
Ege Ro-Ro A.Ş.’nin (İtalyan ortaklı)
Tekirdağ-Trieste   hattı denemesi.
Ulusoy Denizlik A.Ş.’nin Çeşme-Trieste hattı
Bugün hali hazırda Türkiye’de   faaliyet gösterilen hatları sıralar isek;
-Un Ro-Ro (KKR’ye satıldı)
Pendik-Trieste
Ambarli-Trieste
-Ulusoy A.Ş.
Çeşme-Trieste 
-Karadeniz’de
Zonguldak-Skadovs (Ukrayna)
Zonguldak-Odessa (Ukrayna)
Samsun-Novorrossisky (Rusya)
Trabzon-Sochi (Rusya)
Rize-Poti (Rusya)
Hatlarını sıralayabiliriz.

Bugün Avrupada, TÜRK NAKLİYECİLERİNİN kullanmakta olduğu Ro-Ro hatları. (Ro – Ro routes)
a. İsveç hattı…
    Trelleborg-Travemunde (TT Line)
     Rostock-Travemünde (TT Line)
     Swinovjscie (Polonya)- Ystad (İsveç)
     Travemünde-Gothenburg
b.-İngiltere hattı.
     Calais-Dover (Sea Freight) 
     EuroTunnel ( Calais-Folkestone)
     Dunkerque- Dover ( Norfolk Line)
c—Yunanistan-İtalya hattı
      Patras-Bari (Blue Star Freight)
      Patras-Ancona (Bule Star Freight)
      Igoumenitsa-Ancona (Blue Star Freight)
      Igoumenitsa-Bari
d- Finlandiya hattı
     Rostock-Helsinki
     Stockholm-Helsinki 
     Travemünde-Helsinki
e-Danimarka hattı 
     Rostock-Gedser
f-Norveç hattı
     Kiel-Oslo

Bugün, Un Ro-Ro şirketinin, ABD kökenli bir fon şirketine satılmasından sonra, tabii olarak, ortaklığa konulan hisselerin 15 sene sonra, hiç de umulmadık, akla hayale gelmeyen rakamlar ile değerlenmesinden sonra (60 bin ABD doları hisse = 4.3 milyon Euro.!!!!!) UND Ro-Ro hattı kurma çalışmalarına hız vermiş durumdadır. Umarım Un Ro-Ro AŞ (Daha önce UND Ro-Ro AŞ)’nin izlediği yolu, hepimizin bildiği gibi, izlemezler diye düşünmek istiyorum.

Nazmi Özcan