Çift sürücülü çalışma daha az maliyetli!

VerkehrsRundschau.de sitesinden alınmıştır.

Almanya’da Kühne Lojistik Üniversitesi’nin yaptığı bir çalışmaya göre, firmalar tek sürücü ve çift sürücü çalışmayı karma olarak kullandıklarında, maliyetlerden tasarruf etmekte ve daha etkin bir taşıma yapabilmektedirler.

Sektörde, aynı araç, aynı sürücü modeli yaygın olarak kullanılmaktadır. Kühne Lojistik Üniversitesi’nin yaptığı çalışmanın sonucu, çift sürücülü çalışma ile maliyetleri düşürmenin ve etkin taşıma yapmanın mümkün olduğunu söylemektedir. Bu kural ücretlerin çok yüksek olduğu eyaletler içinde geçerlidir. Bu uygulama çok sürücülü çalışma için fazladan sürücü istihdam etmeyi de gerektirmemektedir. Boş seferleri asgariye düşürecek şekilde yapılan bir filo yönetimi, uzun zamandan beri bilim ve lojistik uygulamaların odak noktasında bulunmaktadır.

KLU Lojistik ve Tedarik Zinciri Yönetimi Profesür Arvin Goel, araştırmanın sonuçlarını şu şekilde açıklamıştır. Bir çok firma, her araca bir şoför tahsis etmektedir. Güvenlik nedeni ile nadiren düzenli olarak çift sürücü çalışma uygulanmaktadır. Montreal EPM Mühendislik yüksek okulundan Thibaut Vidal, Hollandalı yazılım firması Orctec’den Adrianus Leendert KOK ile birlikte yapılan bir çalışmada, çift sürücülü çalışmanın tek sürücülü çalışmaya göre daha etkin olup olmadığı ve etkili ise hangi şartlar altında etkili olduğu araştırılmıştır. Goel, çift sürücülü çalışmanın özellikle uzun mesafelerde daha etkin olduğunu açıklamıştır. Araçlar , tek sürücülü çalışmadaki uyulmak zorunda kalınan mola sürelerine uymak zorunda olmadığından, hedefe daha kısa sürede ulaşmaktadır.

Rota ve Sürücü görevlendirme planlaması optimisazyonu

Goel’e göre, bugüne kadar firmalar çift sürücü kullanma konusunda tereddüt ettiler; Birçok firma yüksek maliyetlerden ve ek sürücü bulamamaktan korktular. Ayrıca, sürücülerin etkin ve çabuk dağılımını sağlayacak karışımı bulma konusunda uygun araçların noksan olması da etkili olmuştur. Goel devamında, çalışma sonucunda, güzergah ve sürücü tahsis planlarını aynı zamanda optimize de kullanılabilecek çözümler geliştirildiğini açıklamıştır. Bu maksatla özel bir algoritma geliştirilmiştir. Bu algoritma yardımı ile, etkili bir güzergah ve sürücü tahsis planlaması belirlenmekte ve belirlenen güzergah için tek sürücü, çift sürücü veya karışımı bir planlamanın hangisinin daha uygun olduğu belirlenmektedir.

Simülasyonu yapılan bütün senaryolarda, tek sürücü veya çift sürücü görevlendirilerek maliyetler önemli ölçüde düşürülebilmektedir. Çift sürücülü çalışmada, sürücü sık sık değiştirilebilirken, sefer süreleri (Mola ve dinlenme süreleri dahil) tek sürücülü çalışmada olduğundan daha kısadır. Goel, bu nedenle çift sürücülü çalışmada sürücü ihtiyacı, zorunlu olarak daha yüksek değildir kanaatindedir.

Çalışma kapsamında, yeni uygulama, halen ortec firmasının planlama araçlarını kullanmakta olan bir müşterisinin anonimleştirilmiş verileri ile test edilmiştir. Veriler, teslim noktası, dağıtım merkezleri ve arzu edilen teslimat zamanı bilgilerini içermektedir. Süreçler tek sürücülü çalışmaya göre optimize edilmiş olmasına rağmen, bu durum için filonun bir kısmı için çift sürücü kullanarak, % 0,8 ‘den % 3,5’a kadar bir tasarruf potansiyeli hesaplanmıştır. Hatta ilave test senaryoları kapsamında yapılan çalışmalarda, % 5,6 - % 7,2 aralığında tasarruf potansiyeli olduğu görülmüştür.

Maalesef bu tür çalışmaları bizim üniversitelerimizde pek göremiyoruz. Lojistik sektörü de simülasyon ve optimizasyon kavramlarını pek bilmiyor. Hep aynı şeyleri, aynı şekilde yaparak farklı sonuçlar almayı ve daha iyi olmayı düşünüyorlar. Bir çok taşıma firması sürücülerin çalışma mevzuatı, sürüş ve dinlenme süreleri konusunda yetersiz bilgiye sahip. Bunun en önmli nedeni ise, sürücülerin çalışma şeklini düzenleyen kapsamlı bir mevzuatın olmaması. Bu bakımdan, uluslararası nakliyatta çalışan firmalar daha şanslı. Çünkü onlar AETR sözleşmesi (Uluslararası Karayolu Taşımacılığınnda Çalışan Mürettebatın Çalışma Koşullarına Dair Avrupa Sözleşmesi) kurallarına uymak zorundalar ve AETR sözleşmesi daha detaylı bilgiler içeriyor. Ama bunu bilmeyen denetim ekiplerine ve çalışma müfettişlerine denk geldiklerinde, mevzu yine karışıyor.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, 2008 yılında Başbakan Recep Tayyip Erdoğan imzası ile yayınlanan Bakanlar Kurulu Kararı’na göre, bu sürücü mevzuatını 2011 yılında hazırlamak zorundaydı. Ama bugüne kadar bu konuda bir çalışma yapılmadı. Bu durum takograf uygulamasını ve denetimlerini de olumsuz etkilemektedir. Bu nedenle, yurtiçi nakliyatta yukarda belirtilen optimizasyon çalışmalarını da imkansız kılmaktadır. Çünkü, çift sürücülü çalışma, mevcut iş kanunu ve yönetmeliklerinde yer almamaktadır. Karayolları Trafik Yönetmeliğinde yer alan çift sürücülü çalışma hükmünün geçerliliği, bu durumda tartışılır. Ancak uluslararası nakliyatta uygulamada bir sıkıntı yoktur. Ama, çift sürücülü çalışmanın uygulamasında incelikler vardır, hata yapmamak için bunların bilinmesi gerekir. Umarım Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Sürücü çalışma mevzuatını bir an önce hazırlar, ve sektördeki sıkıntıyı giderir. Ama pek ümidim yok!

Bilal Yeşil