Bugün hemen, hemen tüm Avrupa ülkelerinin uyguladığı yol vergisi- otoyol kullanım ücretleri, bilindiği gibi, maliyetleri önemli ölçüde arttıran bir gider kalemi/kalemleri durumuna gelmiştir.

Avrupa ülkelerinde uygulanan yol vergisi konusundan geçmişten (1970 senelerinden başlayarak) günümüze doğru bir değerlendirme yapalım:

-1970’li senelerin başında, Türk nakliyecilerinin, uluslararası karayolu ile eşya taşımacılığındaki emekleme döneminde, sadece, ALMANYA’ya ödenen, o ülkede kalınan gün başına ödenen bir (Dem.64.00/Gün) vergi haricinde, güzergâh üzerindeki transit geçmiş olduğu ülkelere ödedikleri bir yol vergisi, otoyol kullanım ücreti yok idi…

-1974 senesinde başlayan Middle East Boom’un getirmiş olduğu ticaret hacmi ile, (Batı Avrupa ülkeleri ile Ortadoğu ülkelerinin ticaretinin yükseliş donemi) Batı Avrupa nakliyecileri ile Türk nakliyecileri, çok yoğun bir şekilde Türkiye üzerinden, Ortadoğu’ya mal taşımaya başladılar. Dönemin hükümeti, “köprümüzün alternatifi yoktur, Irak, Iran, Suriye, S.Arabistan, Qatar, Doha, Abudhabi ülkelerine yapılan taşımalar mutlak surette Türkiye üzerinden geçecektir” anlayışı ile hiçbir ön ikaz yapmaksızın, 8 OCAK 1976 tarihinde Türkiye’den gecen araçlardan karayolu ücreti alınacaktır diye bir kanun çıkardı.

Hesaplamada, kat edilen km x taşınan malin ağırlığı x Dem.0.02 şeklinde yapılmakta idi. Buna mukabil de, Türk araçlarının kullanmış oldukları güzergah üzerindeki ülkelerde de mütekabiliyet esasına göre yol vergileri ihdas ettiler.

Bu arada Türkiye transit geçişe alternatif olarak, Volos>Lazkiye Ro-Ro hattı oluşturuldu ve Yunan armatörler ile Batı Avrupalı nakliyeciler tarafindan kullanıldı.

-Önce Eski Yugoslavya, Kalotina>Spielfeld güzergahında yaklasik Dem.900,00 bir vergi almaya başladı.
-Daha sonra Avusturya (1980 senesinde) yol vergisi almaya basladi.
(km x yükün ağırlığı x aschl.0.35 = 310 x 20000 x 0.35 = aschl.2170 = Dem 310.00)
-Arkasından diğer ülkelerde bu uygulamalara geçtiler, gündeme Vignetteler- yol vergileri geldi...

Bugünkü duruma gelince:
1-Bulgaristan.- Vignette- Günlük Euro.7.00- Haftalık Euro 31.00 Senelik Vignette tutarı Euro.537,00
2-Romanya.- Vignette…Haftalık..Euro.35.00/Hafta.
3- Avusturya.: Electronic Toll Collection System- Go-Box… Otoyol kullanım ücreti… Euro.0,3255/km
4- Almanya.- Lkw – Maut…Toll Collect…Otoyol Kullanım ücreti…. Euro.0.11/km kategori A Euro.0.13/km kategori B sınıfı araçların ödediği rakamlardır.
5- Isvicre – LSVA ( Heavy Vehicle Fee)…Euro 3-4-5 tip araçlar için. Sfr 0.226xtonxkm 40 tonluk 1 araç Alm/Isv hududu > Isv/It hududu arasında (Basel>Chiasso) Sfr 272,00 yol vergisi ödemektedir…

Bilgileri toparlar isek,

Bulgaristan-Sırbistan-Hırvatistan-Slovenya-Avusturya-Almanya güzergâhından giden 1 araç; Tüm bu ülkelere vignette-otoyol kullanım ücreti-yol vergisi adi altinda odemeler yapmaktadir.

Turkiye’de Uluslararası Karayolu Eşya Taşımacılığı gelisimi araştırmacısı
 

Nazmi Özcan