Aslında, bu konuda sorumluluk sadece nakliye şirketlerinde değildir. AETR sözleşmesine göre (Bizim mevzuatımıza göre kanundur),Bu konuda kurallara uygun çalışılmasından, nakliye şirketleri, taşınan malın sahibi...

Forwarderler, sürücü ajansları, taşıma müteahhitleri ve alt müteahhitler birlikte sorumludurlar.

Ülkemizde, özellikle mal sahipleri ve forwarderların nakliye şirketlerine, kuralları ihlale yönelik baskı yapmalarına şahit olmaktayız. Nakliye şirketleri, rekabet edebilmek için kuralları ihlali göze alabilmektedirler.

Aşağıda, nakliye şirketlerinin takograf (Analog veya dijital fark etmez) kullanımı konusundaki sorumluluklarını açıklanmıştır. Bu kurallara uyulmaması, para cezalarına, lisansların askıya alınmasına, kısıtlanmasına ve hatta iptaline neden olabilmektedir.

Genel Sorumluluklar

Nakliye şirketleri, mevcut mevzuata uygun olarak çalışmaktan ve sürücülerin kurallara uymasını sağlamaktan sorumludurlar.

Nakliye şirketleri:

• Takografların mevzuata uygun şekilde ve zamanında kalibrasyonunu yaptırmalıdır;
• Sürücülere yeterli miktarda takograf kâğıdı vermelidir;
• Sürücüleri takograf kullanımı ve kurallar konusunda yeterli şekilde bilgilendirmeli ve eğitmelidir;
• Kullanılan analog takograf kâğıtlarını sürücülerden toplamalı ve bir yıl süre ile saklamalıdır;
• Operasyonları, kurallara uygun şekilde planlamalıdır;
• Sürücülere, taşınan yük miktarına ve gidilen mesafeye göre prim vermemelidir. Bu sürücülerin kuralları ihlal etmesine neden olur;
• Takograf verilerini en geç 90 günde bir, sürücü kartındaki verileri en geç 28 günde bir indirip, bir yıl süre ile saklamalıdır. Veriler takograf ve sürücü kartından silinmez, gerçekte kopyalanır. Kapasite dolduğunda en eski veri silinir, en yeni veri bu verinin üstüne yazılır. Veri indirme, özel veri indirme cihazları ile veri analizi de özel veri analiz yazılımları ile mümkündür.
• Analog takograf kâğıtları ve indirilen dijital veriler analiz edilmeli, ihlaller tespit edilerek, düzeltici tedbirler alınmalıdır;
• Kontrol makamlarının son 12 ay ile ilgili istediği verileri istenen forma ve şekilde göndermelidir;
• Kuralların ihlalinin önleyici her türlü tedbiri almalıdır. Takograf kalibrasyonu: Takograflar, ister analog, isterse dijital olsun, mevzuata uygun şekilde monte edilmeli, kalibrasyonu yapılmalı ve mühürlenmelidir. Bu işlemler, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yetkilendirilen ‘’Takograf yetkili servisleri’’ tarafından yapılmalıdır. İşlem sonunda araca kalibrasyon etiketi yapıştırılmalı ve mühürlenmeli, kalibrasyon belgesinin orijinali araç sahibine verilmelidir.

Analog takograflar, her iki yılda bir kalibre edilmelidir. Analog takograflar arızalandığında, onartılmamalı, dijital takograf taktırılmalıdır.

Dijital takograflar:

• İki yılda bir;
• Bir onarımdan sonra;
• Araç plaka numarası değiştiğinde;
• UTC saati 20 DK’dan fazla saptığında
• Lastik çevre uzunluğu ve W değeri değiştiğinde, kalibre ettirilmelidir.

Yeniden kalibrasyon tarihleri, kalibrasyon etiketinde ve kalibrasyon belgesinde belirtilir. Araç sahipleri, ister yeni araç olsun, isterse kullanılmış araç olsun, kullanmaya başlamadan önce, bu şartların yerine getirilmiş olduğundan emin olmak zorundadır.

Dijital takografların kullanılabilmesi ve yukarda belirtilen işlemlerin yapılabilmesi için; Sürücülerin; sürücü kartı, Şirketlerin; Şirket kartı alması gerekmektedir.

Bu kartlar, TOBB ‘un yetkili kıldığı ticaret odaları veya sanayi odalarına müracaat edilerek alınmaktadır.Bu konuda detaylı bilgiyi http://staum.tobb.org.tr web sitesinde bulabilirsiniz.

Sürücü Kartı: Dijital takograflar, sürücü kartı olmadan kullanılamaz. Dijital takograflı araç kullanacak her sürücünün mutlaka ‘’Takograf Sürücü Kartı’’ olmalıdır. Sürücü kartına, sürücünün bütün etkinlikleri, ihlaller, arızalar, hatalar kaydedilir. En fazla 28 günlük veri saklar.

Şirket kartı: Şirket kartı ile araç kullanılamaz. Kullanılması durumu bir ihlaldir ve cezaya muhatap kalırsınız. Şirket kartı her hangi bir veri kaydetmez. Takografa girmeye ve çıkmaya yarayan bir güvenlik anahtarı gibidir. Dijital takograflı ve yeni hizmete alınan bir araç, ilk sefere çıkmadan önce, takografa şirket kartı takılarak, şirket kaydı yapılır. Araç satıldığında da şirket kartı takılarak, şirket kaydının silinmesi gerekir.

Takograftan veri indirmek için, önce şirket kartının sürücü kart yuvalarından birine takılması gerekir. Sonra bir veri indirme cihazı takılarak veriler indirilir.(Kopyalanır)

Burada belirtilen hususlar temel bilgilerdir. Firmaların detaylı bilgiler için bu konuda uzman firma ve kişilere başvurması önerilir. Bu konuda, Bahçeşehir Üniversitesi Aralık 2013 tarihinde, takograf simülatörleri ile donatılmış modern dershanelerde, uygulamalı olarak eğitim vermeye başlayacaktır.

Ülkemizde henüz yeterli bir denetim sisteminin kurulamamış olması, firmaları rehavete sürüklememelidir. Geleceğe hazırlanmaları gerekir. Gelecekte, firmalar ihlal sayısı ve ciddiyetine bağlı olarak bir derecelendirmeye tabi tutulacaklardır. Çok riskli firmaların araçları, her görüldüğünde kontrole tabi tutulurken, risksiz firmaların araçları kontrole tabi tutulmayacaktır.

Gelecek, yarından da yakındır. Yolunuz açık olsun.

Bilal Yeşil 
Altek Akıllı Lojistik ve Taşıt Sistemleri A.Ş.
Proje Müdürü