Uluslararası Toplu Taşımacılar Birliği (UITP) tarafından düzenlenen, sivil toplum örgütleri, akademisyenler ve uluslararası platformlardan 300’ü aşkın temsilcinin katılımı ile “Avrasya Bölgesi’nde Pandemi Sonrası Mali, İş ve İşletme Sürekliliği” temalı UITP Konferansı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) iştiraklerinden Metro İstanbul’un ev sahipliğinde İstanbul’da gerçekleşti. 300’ü aşkın katılımcı ile gerçekleşen konferansta Metro İstanbul Genel Müdürü Özgür Soy, ‘Pandemi sonrası dönemde toplu taşımacılık’ başlıklı oturumda sektöre ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

Salgının ilk aylarında yolcu sayılarının 200 binlere kadar düştüğünü, ancak son aylarda tekrar salgın öncesi günlük ortalama olan 2 buçuk milyonu gördüklerini aktaran Soy, buna karşın gelir kayıplarının yanında tüm maliyet kalemlerinde meydana gelen büyük artışların şirketi zorladığını ve zorlamaya devam ettiğini vurguladı. 2022 Nisan ayında yüzde 40’lık fiyat artışı ile birlikte tam bilet fiyatının 7,67 liraya ulaştığını hatırlatan Soy, “Buna rağmen gelir seviyemiz maliyetlerimizi karşılayacak düzeye erişmedi. Biz bir kamu iştirakiyiz, halka hizmet etmek için varız. Her koşulda kesintisiz hizmet vermek birinci önceliğimiz. Hedefimiz bir özel sektör şirketi gibi kar elde etmek değil, ancak işletme sürdürülebilirliği için gelirlerimizin giderlerimizi karşılaması gerekiyor” diye konuştu.

Aylık faturamız 109 milyon TL’ye çıkacak

Özellikle son dönemde artan enerji maliyetlerinin sektörde yarattığı olumsuz etkinin altını çizen Soy, şöyle devam etti: “Son 5 yıla baktığımızda elektrik fiyatı 7,22 kat, dolar ÜFE 4,86 kat artarken bizim bilet fiyatlarımız 2,95 kat arttı. Türkiye’de ulaşım sektöründe faaliyet gösteren herkes çok iyi biliyor ki harcamalarımızın önemli bir kısmı dolar bazında bu nedenle dolar hesabı yapmak zorundayız. Yıllar arasındaki bariz farkı anlatmak için şu karşılaştırmayı söylemem yeterli; 2010 yılında tam bilet fiyatı 1,15 dolar iken bugün 0,44 dolar seviyelerine kadar gerilemiş durumda. Mayıs 2021 ve Mayıs 2022 tarihleri arasında ise enerji maliyeti yüzde 178 artarak 2,78 katına çıktı. Bu yıl Mayıs ayında 86 milyon lirayı aşan faturamızın piyasa takas fiyatının çok yüksek olması nedeniyle Haziran ayında 109 milyon lira seviyesine çıkacağını öngörüyoruz.” Uluslararası metro işletmeleri kıyaslama organizasyonu Comet verilerine göre, dünya metrolarında enerji maliyetinin, işletme maliyetinin yüzde 10’unu oluşturduğunu aktaran Soy, Metro İstanbul’da ise enerji maliyetinin 2021 verilerine göre işletme maliyetinin yüzde 23’ünü oluşturduğuna dikkat çekti.

Usulsüz kart kullanımının İstanbul'a maliyeti 236,5 milyon TL

Metro İstanbul’un giderlerini kontrol altında tutabilmek için usulsüz kart kullanımının önüne geçmeyi hedeflediklerini de söyleyen Soy, bu amaçla denetim yönetimini değiştirerek sıklaştırdıklarını kaydetti. Sadece Metro İstanbul olarak Mart ayının başından bu yana 36 bin 415 adet kartın usulsüz kullanıldığını tespit ettikleri bilgisini veren Soy, “Usulsüz kullanılan her bir kartın kamuya yıllık zararı ortalama 6 bin 500 lirayı bulunmaktadır. Bu denetimler ile tespit ettiğimiz kartların İstanbul’a toplam zararı 236 milyon 559 bin liradır. Kaybolan bu para İstanbulluların parasıdır ve biz vatandaşlarımızın parasının takipçisi olmak için denetimlerimize devam edeceğiz” ifadelerini kullandı.

12 milyon liralık fazla ödemeyi iade aldık

Pandemi süreciyle birlikte enerji maliyetleri, döviz kuru dalgalanmaları gibi kontrol dışı maliyeti etkileyen faktörlerin her geçen gün arttığına işaret eden Soy, bu olumsuz faktörlere rağmen Metro İstanbul olarak hizmeti sekteye uğratmadıklarını dile getirdi. “Biz İstanbulluların parasını harcıyoruz, bu nedenle harcamalarımızda son derece dikkatli davranıyoruz” diyen Soy, gerçekleştirdikleri bazı finansal iyileştirmeleri şöyle anlattı: “En büyük harcama kalemimiz olan elektrik konusunda geriye dönük 7 yıllık faturaları incelediğimizde 12 milyon liralık fazla ödeme tespit ettik ve bunu enerji sağlayıcı firmadan tahsil ederek yeniden İstanbulluya kazandırdık. Bu tecrübe ile faturalar konusunda çok daha titiz davranıyoruz. Öncelikle müdahale edebileceğimiz alanlarda iyileştirmeler gerçekleştirmeye odaklandık. Bu amaçla verimliliği optimize etmek için tasarruf yöntemleri geliştirdik.

Merve Yiğitcan / Dünya