Yıllardan beri, sarı renkli hafriyat kamyonları ile beton mikserlerinin karıştığı korkunç kazalar konuşulur, sorumlu aranır, bulunamaz ve olay bir sonraki kazaya kadar unutulur.Bu araçlar denetim yapan trafik denetim ekiplerini bile ezer, yine de değişen bir şey olmaz.İnşaat sektörüne hizmet veren bu kamyonların dokunulmazlığı olabilirmi? Acaba?

Aslında sorunun çözümü basit.Eksikleri  olsa da mevzuat alt yapısı da var.Ancak, bu konuda  gerekli olan iradenin varlığı konusunda şüphelerim var.Genelde, kazaların iki önemli nedeni var;Sürücü yorgunluğu ve yüksek hız.

Sektörde çalışan kamyonlar, belediye mücavir alanı içinde çalıştığından, mevzuat gereği takograf kullanmak zorunda değiller.Dolayısı ile sürücülerin çalışma ve dinlenme sürelerini sağlıklı şekilde kontrol etmek mümkün değil.Muhtemelen, sürücüler  çok uzun saatler çalışıyor ve yoruluyorlar.Mevzuatta değişiklik yapılarak, hafriyat kamyonları ve mikserlerin takograf kullanımı zorunlu hale getirilmelidir.

Hafriyat kamyonlarının  sürücüleri yaptıkları sefer başına ekstra ücret almaktadırlar.Araçların müsaade edilenden fazla yüklenmediğini kontrol edebiliyormuyuz, bilemiyorum. Bu nedenle, daha fazla sefer yapmak için, sürücüler hızlı araç kullanmaktadırlar.AETR  (Uluslar arası Karayolu Taşımacılığında Çalışan Mürettebatın Çalışma Koşullarına Dair Avrupa Sözleşmesi)  sözleşmesinde , bunu engellemek için, şu hüküm konmuştur.’’Firmalar;sürücülere katedilen mesafe ve taşınan yük miktarına bağlı olarak, ekstra bir ödeme yapamazlar.’’Benzer hükmün, bizim mevzuatımıza da konması şarttır. Böylece, sürücülerin hız aşımı yapması önleneceği gibi, araçların aşırı yüklenmesinden  kaynaklanan, fazla yakıt tüketimi, motor ve aracın yıpranması ve alt yapıya verilen zararlar da azaltılmış  olacaktır.

Araçların yasal hız sınırı üzerine çıkması, teknik olarak önlenebilir.Karayolları Trafik Yönetmeliği’nde (KYTY) araçların yasal hız sınırları ile hızlarının hangi hız değerinde sınırlanacağı belirtilmiştir ve yürürlüktedir.KYTY’ne göre, kamyonlar için otobanda müsaade edilen azami hız 90 Km/s tir.Eğer araç römorklu  veya yarı römorklu ise, hızları aynı sınıf araçlara göre 10 Km/s azaltılmalıdır.Hem bu hüküm ve hem de şehir içi azami hız sınırı göz önüne alınarak, tüm hafriyat kamyonlarının hızları 80 Km/s değerinde  sınırlandırılmalıdır.Yani, sürücü ne kadar gaza basar ise bassın, aracın hızı 80Km/s ‘in üzerine çıkmamalıdır.

Ancak bu noktada bir sorun var.Hız sınırlandırıcı donanımlar, bir ölçü ve ayar cihazıdır ve 3516 Sayılı Ölçü ve Ayar Kanunu hükümlerine tabidir.Söz konusu kanun hükümlerine göre, ölçü ve ayar cihazlarının tamir,ayar ve muayeneleri yetkili kurumlar (Servisler) tarafından yapılabilir.Bu yetki ve sorumluluk Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na aittir.Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, hız sınırlandırıcı donanımların tamir, ayar ve muayene yönetmeliğini hazırlayarak, buna göre servislerin yetkilendirilmesini yapmalıdır.Bu konu sadece hafriyat kamyonlarını değil, azami yüklü ağırlığı 3,5T’u geçen tüm yük taşıyan araçlar ile, sürücü dahil 9 kişiden fazla yolcu taşıyan tüm  yolcu taşımaya mahsus araçları  (Öğrenci ve personel servisleri, şehirler arası yolcu otobüsleri vs..)  ilgilendirmekedir.Araçların seyir sürati ve yükü arttıkça, kaza olma ihtimali  yükselmekte, aşırı yükleme  nedeni ile meydana gelen kayıplar artmaktadır.

Unutulmamalıdırkı, fren mesafesi ile durma mesafesi farklı şeylerdir.

Durma mesafesi=Sürücünün tehlikeyi algılama süresi (1-3 Sn) + Fren pedalına basması+Frenleme mesafesi.

Buradan da görüleceği gibi, sürücü yorgunluğu, aracın hızı ve yükü arttıkça durma mesafesi artacak ve kaza meydana gelme ihtimali çoğalacaktır.

Birileri ekmeğini kazanacak diye, başkalarının hayatı feda edimemelidir.

Bilal Yeşil

Taşımacılar