Bu yazımda minibüslere ABS takılması konusunda sıkça sorulan sorulara yanıt vermeye çalışacağım.

Bu yazımda minibüslere ABS takılması konusunda sıkça sorulan sorulara yanıt vermeye çalışacağım. 

SORU:    ABS nedir?
ABS (Anti Blokaj Sistemi) ; Kuru veya kaygan yol şartlarında fren sırasında tekerleklerin kilitlenmesini önleyerek Direksiyon hakimiyetini koruyan ve aracın fiziksel sınırlar içinde en kısa mesafede durmasını sağlayan Elektronik Denetim Sistemidir..

SORU:    M2 sınıfı Minibüsde ABS zorunlu mu?                                       
EVET !   30.07.2004 ‘den sonra trafiğe çıkan M2 sınıfı minibüslerde zorunlu.

SORU:    N1 sınıfı Kamyonet veya Panelvanlarda ABS zorunlu mu?
HAYIR ! 

SORU:    30.07.2004 tarihinden önce M2 sınıfı Minibüs olarak tescil edilmiş araçlarda ABS zorunlu mu?
HAYIR !

SORU:    Fren sistemleri ile ilgili Teknik Mevzuat hangisidir?
71/320/AT. 30.07. 2004 tarihinden sonra tescil edilen ve trafiğe çıkan araçların fren sistemi bu Teknik Mevzuat şartlarına uygun olmalıdır. 
SORU:    Bir aracın fren sisteminin 71/320/AT Teknik Mevzuatına uygun olup olmadığı nasıl anlaşılır?
Aracın “Uygunluk Belgesi” nde 71/320/AT direktifine göre Tip Onay Belgesi almış olduğu görülmelidir.

SORU:    Bir aracın fren sisteminin 71/320/AT Teknik Mevzuatına uygun olup olmadığını hangi kuruluş anlar? 
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından Fren konusunda “Teknik Servis” olarak yetkilendirilmiş Test kuruluşları.

SORU:    Bir aracın fren sisteminin 71/320/AT Teknik Mevzuatına uygun olduğuna hangi kuruluş Onay verir?
Yerli araçlar için Sanayi ve Ticaret Bakanlığı. İthal araçlar için o ülkenin Onay kuruluşları karar verir.

SORU:    Araç Tadilatları ile ilgili Teknik mevzuat hangisidir?
AİTM Araç İmal Tadil ve Montajı Yönetmeliği. Son hali: 28 Kasım 2008 tarihli Resmi Gazete Sayı 27068 

SORU:    Araç Tadilatları ile Onay Kuruluşu kimdir? 
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ve bakanlık adına Teknik Onay veren kuruluş TSE’dir.

SORU:    “Uygunluk Belgesi” nde 71/320/AT Tip Onayı bulunmayan bir aracın Fren Sistemi 71/320/AT Teknik Mevzuatına uygun duruma getirilebilir mi?
EVET! Aracın Fren Sistemi yapılacak Fren Tadilatı ile 71/320/AT şartlarına uygun duruma getirildikten ve “Teknik Servis”ten Fren Test Raporu aldıktan sonra , AİTM’ye göre Tadilat Onayı alınmalıdır. 

SORU:   30.07.2004’den sonra yapılan N1 sınıfı kamyonetten Tadilat projesiyle M2 sınıfı Minibüse dönüşümde ABS zorunlu mu?
EVET ! 30.07.2004 ‘den sonra Tadilat Projesi ile N1 sınıfı kamyonetten M2 sınıfı Minibüse yapılan dönüşümlerde ABS olması zorunludur.

SORU:   30.07.2004’den önce N1 sınıfı kamyonet olarak tescil edilmiş ABS’siz bir aracın 30.07.2004 tarihinden sonra Tadilat projesiyle M2 sınıfı Minibüse dönüşümünde ABS zorunlu mu? 
EVET ! 30.07.2004 ‘den sonra Tadilat Projesi ile N1 sınıfı kamyonetten M2 sınıfı Minibüse yapılan dönüşümlerde ABS olması zorunludur.

SORU:    Bir aracın fren sisteminin 71/320/AT Teknik Mevzuatına uygun olup olmadığına Araç Muayene İstasyonu karar verebilir mi? 
HAYIR ! Araçların Üretim ve/veya Tadilat onayları Sanayi ve Ticaret Bakanlığı sorumluluk alanıdır. Araç Muayene İstasyonları Üretim ve/veya Tadilat onayları alınmış araçların Ulusal Araç Muayene Mevzuatı’na göre muayenesini, TSE tarafından onaylanmış tadilatların EK 1 belgesiyle “Tadilat Muayenesi”ni yapar.

SORU:    Sonradan ABS takılmış ve AİTM’ye göre Tadilat onayı alınmamış ve ruhsatına işlenmemiş bir Minibüs, tadilat beyan edilmeden Araç Muayenesine gidecek ve muayeneden geçecek olursa, bu aracın ABS’si onaylanmış olur mu?
HAYIR! Tadilatın 30 gün içinde Tescil edilmesi araç sahibinin yükümlülüğüdür. Araçların tadilatlarının onaylanması için AİTM Tadilat onay sürecinin tamamlanması, tadilatın aracın “Uygunluk Belgesi”ne işlenmesi ve Tescil edilmiş olması gereklidir. Araç Muayene İstasyonu tarafından aracın Uygunluk Belgesi kontrol edilerek ABS’nin “onaysız” takıldığının anlaşılması durumunda “Ağır Kusur” ile araç geri gönderilir.

SORU:   ABS’siz M2 sınıfı bir minibüse sonradan ABS takılabilir mi? Onay şart mıdır?
EVET ! Çünkü araca sonradan ABS takılması bir Fren Tadilatıdır ve AİTM’ye göre onayı gerekir.

SORU:   ABS’siz M2 sınıfı bir minibüse sonradan ABS takılırken nelere dikkat edilmeli?
-    Araca, o aracın ABS’li modeline ait Orijinal ABS aynen takılmalı, - ABS’nin doğru şekilde takıldığı ve çalıştığı ABS Diyagnostik cihazıyla doğrulanmalı, - Farklı bir ABS takılırsa, bunun onaylanma maliyeti çok yüksek..

SORU:   ABS’siz M2 sınıfı bir minibüse sonradan ABS takılmasının ardından doğrudan Araç Muayenesine gidilebilir mi?
HAYIR! Araca ABS takılmasından sonra yapılan tadilatın “Teknik Onay” alması, aracın Uygunluk Belgesi’ne işlenmesi, yani Tescil edilmesi gereklidir.

Yapılması gereken işler (sırayla) :
-Aracın fabrika çıkışı özgün ABS’nin takılması,
-ABS için “ Teknik Servis” ten “Fren Test Raporu” alınması, 
-Yetkili Araç Proje Mühendisinin “Tadilat Projesi” hazırlaması,
-“Fren Test Raporu” ve “Tadilat Projesi” ile TSE’den onay alınması,
-Araç Muayenesinde “Tadilat Muayenesi” yapılması,
-Trafik Tescil Bürosunda “Tadilat Tescili”nin yapılması gereklidir.        

SORU:   Onaysız Tadilatın yaptırımları ve cezası nedir?

Trafik Kanununa göre tadilatın 30 gün içinde onaylanması gerekir, aksi durumda Para Cezası ve “Aracın Bağlanması” gibi yaptırımları vardır. Sigorta Mevzuatı açısından araç üzerinde yapılan “Onaysız Tadilat” aracın “İşletme Ruhsatı”nın olmaması anlamına gelir ve kaza sonrası yapılacak Ekspertiz incelemesinde bu durum saptandığında Tazminat ödenmez.“Onaysız Tadilatlı” araç, Araç Muayene İstasyonu’nda “Ağır Kusur” alır.

SORU: ABS takılmasının diğer tadilatlar ve onaylarıyla karşılaştırılması nasıldır?
Fren tadilatları ve sonradan ABS takılması, araç tadilatları içinde testi en zor , riski en yüksek , onayı en zor ve maliyeti en yüksek olanıdır. Bunun nedeni, fren sistemi üzerinde yapılan değişikliklerin önemi ve değişen kısımların tek tek test edilmesi gereğidir.

-Fren Tadilatı, sonradan takılan ABS’nin Teknik Onayı kolay ve ucuz değildir.
- Yüzlerce mühendisin çalışmalarıyla yapılan ve onaylanan sistemlerin değişikliği aynı süreçlerden geçerek denenmek ve onaylanmak zorundadır. 
-Araç Altyapı Tadilatı ve Teknik Onayı ucuz olamaz. 

Alpay LÖK