Çanakkale Savaşları’nın yaşandığı Gelibolu Yarımadası’nda sekiz köyü ve 57. Alay Şehitliği’ni rehabilite eden Opet, şimdi de Akbaş Şehitliği’ni yeniliyor.Opet, Çanakkale Valiliği ile yapılan protokol imza töreni ile şehitliği tarihimize yakışan bir görünüme kavuşturmak için çalışmalara başlıyor.

Opet, tarihimizin en önemli sayfalarının yazıldığı Gelibolu topraklarında 7 yıldır sürdürdüğü Tarihe Saygı Projesi’nde yeni bir adım daha atıyor. Tarihi Gelibolu Yarımadası’nı ülkemize ve şehitlerimizin anısına yaraşır bir görünüme kavuşturmak amacıyla başlatılan “Tarihe Saygı Projesi” kapsamında, bu kez Çanakkale Savaşı tarihinde önemli bir yeri olan ve Gelibolu Yarımadası’nın en büyük iki hastane şehitliğinden biri olan Akbaş Şehitliği’ni yenilemek üzere çalışmalara başlanıyor.

Şehitlere yakışır bir görüntü için

1990’larda yapılan sembolik şehitlikteki bilgi yanlışlıkları, sembolik şehitliğin gerçek Akbaş Şehitliği’nde yatan şehit asker sayısına göre küçük kalması, bölgeye gelen ziyaretçilerin rahat dolaşabilmesi, tarihimizin doğru bir şekilde aktarılması ve en önemlisi şehitlerimize yakışır bir görüntüye kavuşması için Akbaş Şehitliği’nin yeniden düzenlenmesine karar verildi.

24 Ocak 2013 tarihinde gerçekleştirilen protokol imza törenine Çanakkale Valisi Güngör Azim Tuna,Opet Yönetim Kurulu Üyesi Nurten Öztürk, Opet Genel Müdürü Cüneyt Ağca ve Opet Hukuk ve Resmi İşler Direktörü Ekrem Ekmenci katıldı.

"Geçmişi olmayan bir milletin geleceği olamaz"

Çanakkale Valisi Güngör Azim Tuna törende “Çanakkale Savaşları’nın 100. Yıldönümü nedeniyle büyük bir hazırlık içindeyiz. Hazırlıklarımızın ilk adımı Akbaş Şehitliği Yenileme Projesi ile başlıyor. Geçmişi olmayan bir milletin geleceği olamaz. Çocuklarımıza tarihimizi, geçmişimizi ne kadar doğru anlatabilirsek, geleceğimizi de o kadar sağlamlaştırırız. Tarihe Saygı Projesi ile Çanakkale gibi destanlaşmış bir coğrafyaya sahip çıktıkları ve desteklerini esirgemedikleri için Opet’e teşekkürlerimizi sunuyoruz” diye konuştu.

"Şehitliği yenilemek bizim için bir borçtur"

Opet Yönetim Kurulu Üyesi Nurten Öztürk ise projeye ilişkin şöyle konuştu: “Tarihe Saygı Projesi kapsamında; Opet olarak Gelibolu Yarımadası’nda milli park sınırları içinde yer alan tüm köylerde toplumsal kalkınma ve bilinçlenmeye destek olacak eğitim programları ve çevrenin işlevsel rehabilitasyonu sayılacak mimari planlar uyguladık. Kültür merkezleri, anıtlar, müzeler, köy meydanları, WC’ler, satış üniteleri tüm evlerin boyanması gibi pek çok çalışma gerçekleştirdik. Yaptığımız çalışmalar sonucu bölgede; sosyal yaşam kalitesi ve ekonomik seviye yükselmiş, işletmecilik ve estetik- mimari kültür gelişmiş, eğitim kurumlarının çok yönlü gelişimine katkı sağlanmış, tarih bilinci ve sosyal mekanlara estetik, hijyen özellikleri kazandırılarak ziyaretçi sayılarında artış sağlanmıştır. 18 Mart Üniversitesi’nin proje ile ilgili yaptığı kurumsal ve toplumsal etki araştırmasının kanıtladığı bu sonuçlar bizleri memnun ediyor. 57. Alay Şehitliği’nin ardından şimdi de Akbaş Şehitliği için kolları sıvıyoruz. Bu, bizim için bir onur, büyük bir gurur, aynı zamanda da bir borçtur.”

Proje kapsamında akbaş Şehitliği’nde yapılacak çalışmalar

10 bin m2 büyüklüğe sahip olan Akbaş Şehitliği’nde şehitlik zemininde 806 mezar taşı bulunacak. 100 m2’lik rölyef duvar kabartmalarının üzerinde 536 şehidin ismi yer alacak. Çevre düzenlemesi ve ziyaretçilerin dolaşabilmesine uygun düzenlemeler yapılacak. Düzenlemeler kapsamında 2500 m2 doğal taş zemin kaplaması ve 1000 metre doğal taş bordür ile sembolik mezar alanları çevrelemesi yapılacak. Ana giriş kapısı, sergi alanları, abdest alma alanları, şadırvan, tuvaletler ve şehitliği çevreleyen duvarlar yenilenecek. Giriş kapısının sağ ve sol yanlarında iki adet sembol dönem askeri konumlandırılacak. 6000 m2 toprak alan halı çim malzeme ile kaplanacak, yeşillendirme çalışmaları yapılacak. Otopark alanı, yürüme alanları ve aydınlatma sistemi düzenlenecek. Yağmur sularını toplamak amacı ile kanal sistemi inşa edilecek. Şehitlik, Ağustos ayında ziyarete açılacak.

Tarihe saygı projesi ile yedi yılda neler yapıldı?

Opet, Çanakkale Eceabat ilçesi ile Alçıtepe, Seddülbahir, Bigalı, Kilitbahir, Büyük Anafarta, Küçük Anafarta, Kocadere ve Behramlı köylerinde uygulanan “Tarihe Saygı Projesi” ile bölgede yedi yıl boyunca bölgesel kalkınma hamlesi yarattı.

Köy meydanları ve evlerin yüzlerinin yenilendiği projede modern satış reyonları oluşturuldu, köyler yeşillendirildi, mevcut müzeler yenilendi, müze olmayan köylere yeni müze ve kültür merkezleri yapıldı. Halk Eğitim Merkezleri işbirliği ile İngilizce, bilgisayar, pansiyonculuk ve kişisel gelişime yönelik eğitimlerin verildiği proje kapsamında Eceabat’a açık hava müzesi niteliğinde bir park yapıldı. “Tarihe Saygı Parkı” adı verilen park, Çanakkale Savaşı’nın tüm detaylarını gösterecek şekilde donatıldı. 57.Alay Şehitliği ise aslına uygun olarak yenilenerek ziyarete açıldı. 2012 yılında işlevselliğini yitiren Türközü İlköğretim Okulu’nun yerine, yeni ve modern bir okul inşa ederek eğitim ve öğretim hayatına kazandırdı. Yarımadadaki tüm evlerin boyanması sağlandı, tüm köy meydanları düzenlendi, 3 köye anıt heykel yapıldı, 14 bin m2 taş döşendi, 850 ağaç, 18 bin bitki ve çiçek dikildi, 6 bin m2 alana çim döşendi, 170 adet şehir mobilyası yerleştirildi. Proje, kurulan köy komitelerinin, Opet saha ekibi ve Opet bayilerinin takipleri ile sürdürülebilir özelliğe sahip.

Akbaş Şehitliği’nin Çanakkale Savaşı’ndaki önemi

Çanakkale Kara Savaşı sırasında sargı yerlerinde ve tümenlerin seyyar hastanelerindeki yaralı askerlerden tedavileri mümkün olanlar Gelibolu’daki, cephede ve cephe gerisindeki hastanelere, tedavileri mümkün olmayanlar ya da uzun sürecek olanlar ise Ağadere ve Akbaş iskelelerindeki yaralı nakliye istasyonları olarak çalışan nakliyat hastanelerine sevk edilmişlerdi.

Özellikle Akbaş İskelesi, savaşın başlangıcından sonuna kadar bu fonksiyonunu yoğun şekilde yerine getirmiştir. Akbaş Nakliyat Hastanesi’nden Nisan, Mayıs ve Haziran 1915 tarihinde gerçekleşen yaralı sevk miktarı cephedeki durum hakkında da bilgi vermektedir. Cepheden ilk nakiller kara harekâtının başlamasından itibaren ilk haftanın sonuna doğru yapılmıştır. 1 Mayıs’ta 352 kişi, ertesi gün ise 1.211, bir sonraki gün ise günlük nakledilen yaralı sayısı 1.723 kişiye çıkmıştır. İlk kafilenin gelişinden itibaren üç gün içinde nakledilen yaralı sayısı 3 bin 556 kişiye ulaşmıştır. Bu sayılar çarpışmalar yoğunlaştıkça da yükselmiştir.

Şehitlikte bilgi yanlışlıkları var

Çanakkale Savaşı’nda çok önemli bir yere sahip olan Akbaş, tam olarak bir hastane kompleksi durumundaydı. Burası Ağır Mecruhun Hastanesi, Emraz-ı Adiye Hastanesi ve Nakliyat Hastanesi olmak üzere farklı fonksiyonları olan üniteleri bünyesinde barındırıyordu. Bu nedenle de Çanakkale Savaşı’nda yoğun bir faaliyet içinde bulunmuştur. Akbaş’ta kurulu bulunan hastanelerde isimleri tespit edilen 1.342 Türk askeri hayatını kaybetmişti. Bunların 1.291’si Müslim, 50’si gayrimüslim askerlerdir. Ancak adları tek tek tespit edilen askerlerin hiçbirinin adı bugünkü Akbaş Şehitliği’nde yazılı değildir. 1990’larda yapılan bu sembolik şehitlikte bilgi yanlışlıkları bulunmaktadır. Şehitlik içindeki taşlarda yazılı şehit subay ve er isimlerinin Milli Savunma Bakanlığı ve Genelkurmay ATASE kayıtlarına göre hazırlanmış olan listelere göre yazılması gerekmektedir. Aynı zamanda sembolik şehitlik, gerçek Akbaş Şehitliği’nde yatan şehit askerlerin sayısına göre çok küçük kalmaktadır. Ayrıca şehitliğin fiziki yapısının da düzeltilerek bölgeye gelen ziyaretçilerin rahat dolaşabilmesi, tarihimizin doğru bir şekilde aktarılması en önemlisi de şehitlerimize yakışır bir görüntüye kavuşması için Akbaş Şehitliği’nin yeniden düzenlenmesi gerekmektedir.