Tüm maliyetlerin arttığı bir ortamda, ulaşım maliyetlerini kontrol etmek zordur , ama başarılabildiği taktirde, uzun vadede rekabet avantajları sağlayacaktır. Tüm maliyetler artarken, öncelik neden ulaştırma maliyetlerinde olmalıdır? Kaynakların maliyeti, şirketinizin karlılığını ve fiyat rekabetinde avantajınızı belirler. Bu maliyetler azaltılmadığı taktirde, tüm tedarik zinciri boyunca birikecek, ve şirketinizin maliyetlerinin artmasına neden olacaktır.
Taşıma maliyetlerindeki artışlar, taşıma maliyetleri diğer mal ve hizmetlerin maliyetlerini zincirleme etkilediği için, öncelikli olarak değerlendirilmelidir. Maliyetler içinde, yakıt maliyetleri önemli bir oran tutmakla beraber, sorun sadece yakıt maliyetleri değildir. Taşıma maliyetlerini bir çok maliyet etkilemektedir; Ekipman, işgücü, sistem altyapısı, finans, işletme maliyetleri ve yakıt. Her şirketin kendine özgü maliyet yapısı vardır ve bu maliyetleri düşürmek için bir potansiyeli her zaman mevcuttur.
Taşımacılık, maliyet düşürme potansiyeli olan israflarla dolu bir süreçtir. Taşıma süreçleri geliştirilerek yakıt tüketimi azaltılabilir, sayısız avantajlar elde edilebilir. Şirketler litre başına yakıt fiyatını sabitlemek yerine, litre başına ne kadar çok iş yapabileceğini düşünmeli, operasyonların sonuçlarına odaklanmalıdırlar. Bu konuda, hızlı kazançların elde edilebileceği beş alan bulunmaktadır.
1. Ekipman verimliliği
• Çekicilerin aerodinamik yapısı: Araştırmalara göre, rüzgar direncini azaltmak için çekici ve römorkların dış yüzeylerinde yapılan iyileştirmeler , yakıt tüketimini azaltmak için oldukça düşük maliyetli bir yöntemdir. Kabin ve çatıya konan rüzgar saptırıcılar ve yönlendiricler, çekici ve römork arası düzenleyiciler , özel tasarlanmış aynalar, farlar, tamponlar, jant kapakları kullanmak yakıt tüketiminde 15 %’e varan tasarruf sağlayabilmektedir.
• Rölantide çalışma sürelerini azaltma: Uzun mesafede çalışan kamyon sürücüleri, sürücü kabinini ısıtmak, soğutmak ve cihazları çalıştırmak için motoru boşta çalıştırmaktadır. Ortalama olarak bir kamyon, yılda 1.000 saat kadar rölantide çalışmakta, maliyetleri yükselttiği gibi, çevreye zarar vermekte ve kirletmektedir. Araç üstü dizel veya batarya ile çalışan ısıtıcı ve soğutucular, güneş panelleri, motor start-stop donanımı ve sürücünün bilinçlenmesi motorun boşta çalışma süresini önemli oranda azaltacaktır.
• Yakıt Tasarruf Programları: Bazı şirketler dizel maliyetlerini 5 % 'e kadar azaltan yakıt alım kartları kullanmaktadır ve uzun vadeli sözleşmeler imzalayarak yakıt fiyatlarını mümkün olduğu kadar sabitlemektedir.
• Lastik Basıncı: Lastik basıncının olması gerekenden düşük olması, yakıt tüketimini kabaca % 1 kadar arttırabilir. Kamyonların kabaca % 20 sinin bir veya birden fazla lastiği düşük hava basıncına sahiptir. Lastik hava basıncı izleme ve tamamlama (TPMS) sistemi, bu sorunu ortadan kaldırır. Bunun sonucunda %1-2 oranında yakıt tasarrufu sağlanır, gaz emisyonu düşer ve lastik ömrü uzar, lastik sorunları nedeni ile kazalar ve bekleme süreleri azalır, sürücü güvenliğine katkı sağlar. Sistem kendini bir yılda geri öder.
• Telematik kullanımı: Telematik teknolojisi, sürücü davranışını ve kamyon performansını izleyerek yakıt tüketimini azaltma fırsatlarını belirler. İyi sürüş alışkanlıklarına örnek olarak; daha düşük ortalama hız, daha düşük rölanti süresi, daha yavaş hızlanma, daha yavaş frenleme ve düzgün vites değiştirme sayılabilir.
• Peryodik bakım: Bu konu genelde sık sık gözardı edilmektedir. Kamyonların düzenli olarak bakımlarının yapılması, kamyonun en üst performansta çalışmasını sağlar..
2. Tedarik kanallarının geliştirilmesi
Tedarik stratejileri, nakliye mesafesini , transit sürelerini, stratejik riskleri ve karbon emisyonlarını önemli ölçüde azaltır. Son yıllarda Çin’de ve Rusya bölgesinde meydana gelen olaylar, kaynakları çeşitlendirmenin önemini arttırmaktadır.
• Yurtiçi tedarik: Ürünler ve mallar yurt içinden tedarik edilir.
• Bölgesel tedarik: Yurtiçi tedarike benzer şekilde, aynı kıta veya bölgedeki ve komşu ülkelerdeki tedarikçilerden alımı kapsar.
• Çok kanaldan tedarik: Birden fazla kaynaktan tedarik yapılması, tek kaynaktan tedarikin risklerini azaltır. Farklı tedarikçilerden tedarik yapılması , pandemi, savaş, toplumsal karışıklıklar nedeni ile oluşabilecek olumsuzlukların etkilerini asgariye indirir.
3. Dağıtım Ağının çeşitlendirilmesi
Dağıtımların tek bir dağıtım bölgesinden değil, birden fazla bölgesel depodan yapılacak şekilde yapılandırılması, sefer mesafelerini, transit zamanları, yakıt tüketimini, ve karbon emisyonlarını önemli ölçüde azaltabilir. Bu , tedarik kanallarını çeşitlendirmenin , dağıtım sistemine uygulanmış şeklidir. Ayrıca , normal işleyişi önleyen ağır hava ve çevre koşullarında, devre dışı kalan bölgelerin yedeklenmesi mümkündür ve dağıtımda süreklilik sağlanmış olur.
4. Gönderilerin birleştirilmesi
Gelecekteki müşteri taleplerini ve dağıtım ihtiyaçlarını otomatik olarak değerlendiren yazılımlar kullanılmak suretiyle, gönderileri birleştirme potansiyeli belirlenebilir. Bir depo veya dağıtım bölgesinde , çeşitli gönderilerin tek bir paket içinde birleştirilmesi, taşıma maliyetlerini önemli ölçüde azaltır. Bu çözümler web tabanlı olabildiği gibi, yerel sunucu ve bilgisayarlarda da çalışabilmektedir.
5. En uygun araç güzergahının seçimi
En uygun güzergahın seçilmesini sağlayan bir yazılım veya web portalı kullanılabilir. Bazı araç takip sistemlerinde de bu özellik olabilmektedir. Bu uygulamalar, değişen hava ve trafik durumlarını da değerlendirerek, hedefe giden en kısa ve uygun güzergahı seçebilmektedir. Böylece yakıt tüketiminin ve işgücünün düşürülmesine yardımcı olmaktadır. Ayrıca;
• Yükler tam zamanında alınır teslim edilir.
• Gaz emisyonları azalır.
• Yakıt tüketimini ve sürücü çalışma süresini azaltarak, teslimat maliyetini en aza indirir.
• Bekleme sürelerini azaltarak ve trafikten kaçınarak sürücü verimliliğini en üst düzeye çıkarır
• Sürücü çalışma mevzuatına uyulur, şirket ve sürücüye yüksek cezalar kesilmemiş olur.
6. Sürücülerin eğitimi
Sürücülerin ekonomik ve güvenli sürüş teknikleri konusunda eğitilmesi, yakıt tüketimini azalttığı gibi, araçların yıpranmasını azaltarak bakım maliyetlerini düşürmekte, kazalar azalmakta, kaza sonucu oluşacak maliyetler ile bekleme süreleri bertaraf edilmektedir. Farklı kaynaklar, bu eğitim sayesinde % 15-30 arasında yakıt tasarrufunun mümkün olduğunu belirtmektedir.
Sonuç olarak, yakıt fiyatları ne olursa olsun, taşıma maliyetlerini düşürmek için daima birden fazla yöntem ve teknik bulunmaktadır. Bu çözümler hızlıca uygulanabilir ve uzun vadede firmalara rekabette önemli avantaj sağlayabilir.
Bilal Yeşil