Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND)’de geçirdiği dönemi kısaca özetleyen sonra UND İcra Kurulu Başkanı Fatih Şener, uluslar arası çalışan nakliyecilerin en büyük sorunlardan birinin vize ve davetiye meselesi olduğuna dikkat çekti. Tüm toplantı boyunca Türk taşımacılarının canına tak eden vize uygulamasına yönelik sert bir açıklama yaptı: ‘Düşünün ki uluslararası taşıma biçimi olan deniz, kara ve hava’da sadece kara taşımacılığı yapıyorsunuz. Hava taşımacısı olsanız gerçekten üzerinden geçtiğiniz ülkede şu anda monarşi mi var, demokrasi mi var, genel müdür mü değişmiş bunlar sizi ilgilendiren konular değil. Fakat kara taşımacılığında durum böyle olmuyor’ dedi.
Türk şoförlerinin vize ve davetiye adı altında akla hayale gelmeyecek keyfi uygulamalar
Giderek liberalleşen pazar piyasasında içinde bazı ülkelerin özellikle de AB ülkesi birçok ülkenin karayolu taşımacılığında, Türk şoförlerinin vize ve davetiye adı altında akla hayale gelmeyecek keyfi uygulamalarla işini zorlaştıran bu sistemden artık tamamen kurtulmak istediklerini dile getiren Fatih Şener, bunun için somut adımlar attıklarının altını çizdi. Bu konunun çok yönlü olduğuna dikkat çeken başkan, ‘sektörümüzün eğitim eksiği, bilgi birikim eksiği söz konusu... Öncelikle konuyla ilgili olarak bizim arkadaşlarımız bilgilenmeli, bu bilgi eksikliği zaman zaman transit geçtiğimiz ülkelere kozlar da veriyor. Mesela son dönemde yaşanan Bulgar krizinde böyle şeyler oldu’ dedi.
‘Türk taşımacısını engellemek istiyorsanız hızıyla oynayacaksınız’
Bir diğer çözüm önerisi olarak, hem ulusal hem de uluslar arası ölçekte güçlü lobicilikle faaliyetlerine dikkat çeken Fatih Şener, kamuoyunun yaşanılan bu sıkıntılar temelinde bilinçlenmesi gerekliliğine vurgu yaptı. Taşımacılıkta hız ve maliyetin en temel maliyet unsuru olduğunu hatırlatan Başkan Şener, vizenin sektörün önünde ciddi bir teşkil ettiğini belirtti.’ Türk taşımacısını engellemek istiyorsanız hızıyla oynayacaksınız’ dedi.
‘TIR ve sürücü ayrılmaz bir bütündür’
Vizenin sektör içinde önemli bir prosedür olduğunu söyleyen Fatih Şener: ‘halbuki yük, TIR ve sürücü ayrılmaz bir bütündür. Mesela schengen vizesi alacaksınız. 22 farklı evrak tanzim etmek zorundasınız. Tanzim ettiniz, vizenizi aldınız 6 ay sonra bitti tekrar gideceksiniz. Aynı 22 evrakı tekrar yine alıyorsunuz’ diyerek bürokrasinin hız ve zamanla yarışan Türk taşımacılarının işini zorlaştırdığını aktardı. Sorunun birçok ayağından biri olan ve tüm süreçlerin birbiriyle bağlantılı olduğunu söyleyen Fatih Şener sözlerine şu şekilde devam etti: ‘bu sektör haksız rekabetle karşı karşıya bu noktada biz uluslar arası lobilerle Dış İşleri Bakanlığı’mızla kamu ile etkin iş birliği yapmak zorundayız’ dedi. Bizim icra kurulu olarak şu anda en temel sorunumuz uluslar arası rekabette tarife dışı engeller, keyfi uygulamalar diyerek çarpıcı bir örnekle başkan konuşmasını sürdü: ‘ diyorlar ki, buradan geçemezsin benim karayollarım çok kıymetli. Diyelim Avusturya saatte 7 TIR çok olacak diyor o zaman sen de TIR’la trene bindirip geçireceksin diyor, onu da kabul ediyoruz ama- beni bekletme dediğinizde ise, -bekleyeceksin- diyor. Siz 12 saat bekleyecekseniz o, 24 saat bekletiyor’ diyerek yaşanan keyfiyata dikkat çekti.
Batı taşımalarında gümrük birliği anlaşması imzalandığını anımsatan başkan, malların serbest dolaşımı olarak gümrük birliğinin yükümlülüklerini yerine getiren ama Avrupa Birliği’ne yükümlülüklerini talep etmekte çekincelerimiz olduğunu düşünen Şener, hâlbuki bu çekingen davranışa karşılık sürücü vizesi TIR’dan ayrılamaz, TIR ise yükten ayrılamaz bir bütün olduğunu hatırlattı.
Yanı sıra keyfi uygulamalar, tarife ve kota konusunda gayri ciddi davranışların haksız rekabete de yol açtığını savunan Fatih Şener, yine bir örnekle durumu şöyle özetledi: ‘Hep anlatılır Çin tekstili, bizimkinden daha kötü olduğu için Avrupa’da daha başarısız diye… Düşünün, MC& Spenser’da 3-4 ayda bir vitrin değişiyor. Zaten Çin’den oraya gemi 1 ayda geliyor. Gemi gelene kadar zevkler değişiyor. Bizde bir sipariş veriliyor 3 gün sonra askılı bir şekilde mağazanın rafına asılıyor. İşte taşımacılık alanında bu gücümüz kısıtlandığında rekabet şansı azalıyor’ dedi.
Özellikle rota olarak, İtalya’da güneyden kuzeye çok rahat binlerce aracımız hareket ediyor ama Fransa ve ispanya tarafına geçmek isterseniz değişmez çek keskin kotalarımız var. Çünkü senin üzerinden yatay geçip ispanya, Fransa’ya giden tekstil ürünleri İtalyan tekstilinin de rakibi. Diyor ki 6 bin geçersin benden o zaman daha fazla yukarıdan dolaşırsın 1,500 km ekstra yol yaparsın, rekabet şansın kalmaz. Ticaret liberalleştikçe tarife dışı engel üretmek konusunda ülkeler daha yaratıcı olabiliyorlar daha orijinal fikirler bulabiliyorlar’ dedi.
Davetiye satan kurumların varlığından bahseden Fatih Şener, ‘Bizce sürücü için davetiye saçmadır. Davet edenin şoförle ilgili noter onaylı bir taahhüdü olamaz. Davetiyeyi kaldırmalıyız ama aslında vizeyi kaldırmalıyız’ diyerek yaşanan sıkıntıların hangi boyutlara ulaştığını ifade etti.
Şaka gibi olaylar karşısında başkandan kararlı açıklamalar
‘Bunca zaman boyunca TIR’ını bırakıp irtica eden bir tane bile sürücü yok. Çünkü TIR ile hareket ediyor. Vize, şahsi bir şey kişisel ve süreli bir evraktır’ diyerek yaşanan ve yaşatılan uygulamaların anlamsızlığını vurguladı. İngiltere’ye yük taşıması yapan kişiden, konsolosluğun vize alırken kişinin orada kalmayacağına dair kefil istemesinin gerçek hayatla hiçbir bağının olmadığını aktaran başkan Fatih Şener, sorunların yetkili mercilerce bir an evvel çözülmesi gerektiğini savundu.
Bakanlık ve İlgili Kurumlarla temaslar başladı
Konu ile ilgili yaptıkları çalışmalar hakkında da bilgi veren Fatih Şener, şunları kaydetti: ‘Geçen hafta başkanımız ile Dış İşleri Bakanlığı’nda Vize Genel Müdürlüğü’nde ve yine İkili Anlaşmalar Genel Müdürlüğü’nde büyükelçilerle toplantı yaptık. Bu vize meselesini çözeceğiz’ diyerek kararlılıklarına vurgu yaptı.
Geçtiğimiz hafta Dış İşleri Bakanlığı’nda kritik sayılabilecek 50’yi aşkın ülke ile ilgili o ülke ve yandaşlarına Dış İşleri Bakanlığının uyguladığı vize prosedürlerinin bir raporunu istediklerini ifade eden Fatih Şener sürece dair bir başka adım olarak şunları kaydetti: bilindiği gibi Kara Ulaştırması Karma Komisyonu toplantısı ülke içinde ulaştırmacıların diğer ülke bakanlıklarını ilgilendiren problemleri varsa onları da dile getirir. Karşı ülkenin Ulaştırma Bakanlığı bunları not eder ve ilgili kurumlara taşır. Biz bu süreci hızlandırmak için örneğin Türkmenistan’da yeni bir şey yaptık. Evet, biz yine KUKK’ta bunu dile getirelim ama Dış İşleri Bakanlığı’nda yazı yazıp Türkmenistan ile ilgili vize problemlerini onlara rapor ettik ve dedik ki biz Türkmenistan’a gidiyoruz. Gittiğimizde büyükelçiliğindeki vize konsolosunu da alalım, Türkmen Dış İşleri Bakanlığı nezdinde teşebbüste bulunalım dedik. Bu ilk defa yaptığımız bir şeydi’ dedi. UND olarak sürecin takipçisi olacaklarını ve bu sorun çözümlenene kadar peşini bırakmayacaklarını ifade etti.
‘Uluslar arası bir kamyonun direksiyonundaki adama vize sorma artık!’
Son olarak, aslında niyetlerinin tamamen vizeyi kaldırmak yönünde olduğunu anlatan Fatih Şener, ‘Araç ve sürücü ayrılmaz bir parçadır. Araç yükün ayrılmaz bir parçasıdır. Uluslar arası bir kamyonun direksiyonundaki adama vize sorma artık! Bu zaten taşımaya izinli olduğu bir yükü götürüyor. Daha önce alınan belgeler bir yerde arşivli, artık her seferinde talep etme! diyerek eleştirilerini ifade etti.