Öncelikle bayi ve marka olarak, 2021 yılına nasıl bakıyor, neler bekliyordunuz?
2021 yılı için beklentilerimiz talebin artacağı bir yıl olarak geçmesi üzerine idi fakat, mevcut kur çalkantıları, yıl içerisinde yaşanan kur problemi dolayısıyla araç maliyetlerinde artış yaşanması, trendde düşüşe sebep oldu. Bu düşüş, bizleri de büyük bir endişeye sevk etti. Arzın azalmasından dolayı mevcut adetlerin satılacağını öngördük. Mevcut üretimin kısıtlı olması dolayısıyla da Ekim-Kasım aylarında, yılsonuna belirli bir stok oranıyla girmenin faydalı olacağını öngördük. Beklentilerimiz, piyasa durumlarından ötürü olumlu karşılanmadı. Mevcut adetlerde de daralmaya gittik.
Bayi olarak nasıl bir performans sergilediniz, rakamlar paylaşabilir misiniz? Performansınız öngörülerinizle örtüştü mü?
Hassoy olarak biz, 2021 yılına başladığımız gün itibariyle 45 adetlik bir satış öngörüyor idik. Yıl içerisinde hedeflerimizi aşağıya doğru çektik fakat, ilave satışlarımız ile birlikte, yılı 48 satış adetiyle kapatacağımızı söyleyebilirim. Mercedes-Benz Türk bayileri içerisinde %25’lik bir Pazar payı elde ettik. Bu pazar payı Hassoy olarak bizlere memnuniyet verici. Bayi olarak biz, yılsonunu lider olarak kapatacağız. Bu liderliği de hedeflerimiz doğrultusunda bir sonraki yıllarda, her geçen yıl pazar payımızı artırarak devam ettirmek istiyoruz. Bu rakamların üzerinde yılı tamamlamak, büyümek, bizim içinde risk oluşturmakta. Herhangi olumsuzlukta bu rakamlara ulaşmak ciddi bir risk unsurudur bizler adına.
Pek çok alanda olduğu gibi otobüs pazarında da ne olacağı belli değil; sezon başlangıcı satış hızında bir ivmelenme olsa da sene boyunca durgunluk hâkimdi. Bunu neye bağlıyorsunuz?
Mevcut fiyatlardan ötürü belirli bir hareket başlangıcıyla 2020 yılını kapatmış idik. Daha sonrasında fiyatların giderek artması ile pazarda ikinci çeyrek itibariyle durağanlık oluştu. Hassoy olarak yapmış olduğumuz proje ile adetli satışlarımızın anlaşmalarını ilk çeyrekte tamamladık. Teslimatlarını ise ikinci çeyrek boyunca yaparak durağan geçen dönemi verimli bir şekilde atlattık. Daha sonraki süreçte artan fiyatlardan ötürü, öngörülü davranarak ön sipariş üzerinden araçlar ürettirdik. Daralan pazarda, eski adetlerde, ilave üretimler ile rakamlarımızı yine yakaladık. Hassoy olarak 2021 yılı, planladığımız gibi normal bir şekilde geçmiş oldu.
Söz konusu dönemde gerek otobüs olsun gerekse de hafif ticari araç çip sıkıntısı mevcut. Bu sıkıntı sizleri ne kadar etkiledi? Yeni yıl itibariyle bu sıkıntı çözülmüş olur mu öngörüleriniz nelerdir?
Çip krizini biz bayi olarak, hafif ticari araç kısmında otobüse kıyasla daha ağır bir şekilde geçirmekteyiz. Talebin fazla olmasından ötürü, teslimatlarımızda gecikme yaşamaktayız. Yoğun bir ilgi mevcut. Bu yoğun ilgiyi, otobüs kısmındaki maliyet artışlarından dolayı, insanlar işlerini sürdürebilmek adına HTA yatırımlarına yönelmesine bağlı olduğunu değerlendirmekteyim. Ortada bir tedarik problemi mevcut. Bu probleminde 2022 yılı ikinci çeyreği sonrasına kadar çözüleceğini öngörmekteyim.
Aşılardaki gelişmelere rağmen 2022 yılına pandemi tehdidi ile giriyoruz. Ne zaman normalleşiriz?
Pandemi sürecinde yeni bir düzene giriş yapmaktayız. Fakat, artık insanlar öyle bir düzene geçiş sağladıki, pandemiyi artık tehdit olmaktan çıkardı. İnsanlar hayatta kalma mücadelesi vermekteler. Hem şirketler hem de bireyler ekonomik olarak çalkantılı geçen süreçte artan maliyetler ile enflasyon ortamında mücadeleler vermekte. Şirketler ömürlerini ne kadar uzatabilirim riskten uzaklaşabilirim, bunun hesaplarını yaparak mesailerini harcamakta. Pandemi hayatlarımızın ikinci kısmına geçiş yaptı diyebilirim. Bundan sonraki süreçte ciddi kapanmaların yaşanacağını beklemiyorum açıkçası.
2022 yılı için en fazla umut veren hangisi: Şehirlerarası mı, turizm taşımacılığı mı, servis mi?
Şehirlerarası seyahat firmalarında artan maliyetler büyük firmaları etkileyecektir. Özelliklede bireysel araç işletmeciliği yapan esnafımızı. Bireysel otobüsçü sayısı her geçen yıl azalmakta, önümüzdeki yılda bu düşüşün devam edeceği kanısındayım. Yatırım yapılabilecek sektörlerden çıkış yapmaya başlamakta şehirlerarası otobüs taşımacılığı. Bu yüzden sektördeki oyuncuların sayısı düşerek, bu işi yapan büyük firmaların kontrolü ile yola devam edeceğini belirtmek isterim. Yıl için konuşmam gerekirse, turizm taşımacılığı umut ışığı vermekte. Bulunan ekonomik durum ile ülkemiz, tatil için cazip duruma gelmiş vaziyette. Bu cazibenin turizm taşımacılığında faaliyet gösteren kişilerin bu yolcuyu taşıyabilme kapasitesinin ne olacağı önemli. Alım gücü yeterli midir? Burada sıfır araç fiyatlarında mevcut ile ciddi bir fark bulunmakta. Turizm sektöründe faaliyet gösteren firmalarımızın, sıfır araç yatırımı konusunda cüretkâr davranacağını düşünememekteyim. Şu anki öngörülerimiz bu şekilde. Pazar araştırmamız, dirsek temaslarımız bunu bize göstermekte. İkinci ele ağır bir talep olacak. Bu talep ile birlikte sıfır araç arasındaki makasında daralacağını düşünmekteyim. Servis taşımacılığı olması gerektiği gibi devam etmekte. Herhangi olumsuz durum, şirketlerde bir kapanma olmaz ise; ama karlı, ama karsız bir şekilde taşımacılık devam edecektir. Bu modlar arasında yılı en parlak geçireceğini düşündüğüm kısım, turizm taşımacılığı sektörü olacaktır.