Tüzel kişiliği haiz olmak üzere ortaklarının belirli ekonomik menfaatlerini ve özellikle meslek ve geçimlerine ait ihtiyaçlarını karşılıklı yardım, dayanışma ve kefalet suretiyle sağlayıp korumak amacıyla gerçek ve kamu tüzel kişileri ile özel idareler, belediyeler, köyler, cemiyetler ve dernekler tarafından kurulan değişir ortaklı ve değişir sermayeli teşekküllere Kooperatif denir.
Kooperatifin tanımından çıkarılan bazı ortak noktalar vardır. Bu ortak noktalar şunlardır:
1. Kooperatifler ortaklarının mesleki, sosyal ve ekonomik çıkarlarını korur ve iyileştirirler.
2. Ortaklarına, ucuz ve kaliteli mal ve hizmet sağlamayı amaç edinirler.
3. Küçük tasarrufları, büyük yatırımlara dönüştürürler.
4. Kooperatifçilik gelir dağılımından zarar görenlerin, bu zararlarını etkisiz hale getirmede (dağıtımda) denge oluşturan bir teşekküldür.
5. Kooperatifler bencilliği (egoizm) önler. Kendi çıkarlarını hesaba katmadan başkaları lehine karşılıklı olarak çaba harcanmasına hizmet eder. Bu fonksiyonlarıyla kooperatifler insani ve ahlaki kuruluşlardır.
6. Kooperatifleşmeyle israf önlenir. Maliyet düşer, üretim ve hizmet kalitesi artar ve verimlilik yükselir.
7. Kooperatifler birer demokrasi okuludur.
8. Seçimle göreve gelip, seçimle görevden ayrılma sayesinde toplum ihtiyaçlarına daha kısa sürede cevap verme, insana hizmet konusunda en güzel fırsatları veren kurumlardır.
Bölgelerinde kamyon-Tır - Kamyonet vs. sahipleri bir araya gelip oluşturdukları kooperatifler, yerel olması, finans yetersizliği, teknoloji yetersizliği, modern yönetim anlayışına ayak uyduramamaları nedeniyle, maalesef sektörde büyük lojistik firmalarının baskısı altında çalışmaya zorlanmaktadır.
Araç sahipleri, ekonomik yetersizlikten aldıkları araçlarla para kazanmayı hedeflemektedirler. Araç sahipleri ve şoförleri uzun yolculuklar, eğitim yetersizliği, teknolojik gelişmelerden uzak kalması ve yetersiz Lojistik yazılımlar vs. nedeniyle Kooperatifler maalesef dönemin Lojistik Yönetim anlayışından uzak kalmıştır.
Hizmet verdikleri Müşterilerin beklentileri, Finans ve entegre hizmette güçlü olan Lojistik firmaların baskısı Kooperatifleri zora sokmaktadır.
Hizmet veren firmaların, Lojistik firmaları ve Kooperatifleri zora sokacak sürekli maliyet iyileştirme talepleri her gün araç sahiplerini ve örgütlü oldukları Kooperatifleri zora sokmaktadır.
Araç sahipleri her geçen gün ekonomik zorluklara itilmektedir.
Mevcutta araç sahiplerinin büyük oranı bankalara olan kredi borçlarından dolayı, ipotek altındadır. Araçların bir kısmı ise vergi borçları altındadır.
Her geçen gün artan yakıt fiyatlarının artışları Araç sahiplerini iyice zora sokmaktadır.
Türkiye Milli Kooperatifler Birliği ve buraya bağlı, Tüm Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi Merkez Birliği vardır.
Bu yasa çerçevesinde kurulmuş bulunan 4000 kooperatifi olup, bunlar içinde 497 adedi yük taşımasında faaliyet gösteren kooperatifler olup bu kooperatiflere bağlı 170 bin taşıyıcı esnafı, üyesi bulunmaktadır.
Ülkemizde 36 adet bölge birliği ve bir adet merkez birliği ve bir adet milli kooperatifler birliği bulunmaktadır.
Kooperatif yönetimleri, üyelerinin seçimiyle seçilir.
Kooperatif yönetim kurulu üyelerinin birçoğu Lojistik Yönetimi eğitimi almamış, Türkiye Lojistik haritasını iyi bilmeyen, Bilgi işlem alt yapısı ve yazılım programı yetersizlikleri olan yöneticilerdir.
Bazı yöneticiler ise araçlarında hem şoförlük yapıp, hem de yöneticilik yapması da ayrı problemdir.
Kooperatifler;
Finansı güçlü olan üye/üyeler kendi araçları ve etrafındaki gruplarının gücünün devamı için,
Kendi çıkarları için bir araya gelen ve gelişen-değişen Lojistik yönetim anlayışına sahip olmayan yöneticiler,
Zorba ve tehdit yöntemlerle yönetimde kalmaya çalışan yöneticiler, nedeniyle Kooperatifler gelişmemektedir.
Çağımızın modern Nakliye yönetiminden uzak olan bu anlayışla bu yönetimler hem kendi üyelerine, hem de yukarda kooperatif imajına zarar vermektedirler.
Kooperatifler üyelerinin ekonomik menfaatlerini ve özellikle meslek ve geçimlerine ait ihtiyaçlarını karşılamada yardım, dayanışma hizmeti vermeleri, örnek bir yönetici anlayışını sergilemeleri ve bölge’de güven ve hizmet veren bir anlayış sağlamalıdırlar.
Kooperatif Yöneticileri üyelerinin mefaatini koruyan, araç sahiplerinin ihtiyaçlarını adaletli, eşit şekilde karşılayacak şekilde hizmet verecek niteliği sahip olmalıdırlar.
Üyelerine müşteri gözüyle görmeleri önemlidir.
Eksiklerini eğitim alarak tamamlamaları, çağımızın teknolojik bilgi işlem altyapısını kurmalı, yazılım programını seçmeli ve kurmalıdır.
Müşteri beklentilerini cevap verecek Müşteri Hizmetleri Yönetimi kurmalıdırlar.
Üyelerini ve kendilerini sürekli geliştiren çalışmalar yapmalıdırlar.
Üyelerin araçlarının sürekli kilometre yapması, boş kalmamalarına yönelik çalışmalar ve projeler üretmelidirler.
Kooperatif yönetimleri üye menfaatleri ve müşteri beklentileri doğrultusunda, gerektiğinde Lojistik Danışmanlardan destek almaları önemlidir.
Hizmet veren-alan ve üreticilerle üyelerinin haklarını ezdirmeyecek, ancak müşteriden de haksız yere fazla kar etmeyecek sözleşmeler yapmaları önemlidir.
Kooperatif yönetimi, Müşteri ürününe göre araç filosu oluşturma için çalışma yapması önemlidir.
Üyelerinin araç alımında, TIR-Kamyon firmalarıyla, bankalarla ve yakıt firmalarıyla görüşme yaparak üyeleirni koruyucu çalışmalar yapması gereklidir.
Bilgi işlem yazılımı ve teknolojileri hakkında sürekli yönetim kurulu üyeleri ve kadroları araştırma yapmaları gerekmektedir.
Kooperatiflerin Lojistik yönetim anlayışı ile hareket etmemesi nedeniyle, ellerindeki gücü kullanamamakta, üyelerinin menfaatlerine istenilen düzeyde cevap verememektedirler.
Bu güç 36 İl’de 497 yük taşıma Kooperatifi olmaları, 36 İl’den yük verme ve aracın boşaltma yerinden dönüş yükü organizasyonu yapabilecek bir güç oluşturmaları anlamına gelmektedir.
Bu gücü tek veya iki-üç noktadan tek bir bilgi işlem sisteminden, planlama, takip ile yönetilmesi büyük bir güç haline getirilebilir.
Kooperatiflere güvenilir araç sahipleri üye olur. Bundan dolayı, Kooperatifler sayesinde güvenilir araçlar sistemde çalışır. Kooperatiflerin yaşaması ve değişmesi bu açıdan da çok önemlidir.
Kooperatif yönetim kadrosuna Lojistik yönetimi tecrübesi olan ekiplerle desteklenmesi önemlidir.
Bu güç sayesinde Hizmet alanlara, Üretici firmalara iyi bir hizmet, daha ekonomik bir taşıma, iyi bir müşteri hizmetleri yönetimi sağlayabilirler.
Üye daha fazla kilometre yapar, üye varış noktasına gitmeden ve iş aramasına gerek kalmadan bu sistem iş organize eder. Böylece verimlilik sağlanır, araçlar boş dönmez, üye kazanır, ülkemiz ekonomisi kazanır, Üretici firmaya daha uygun maliyetlerle taşıma yapılır.
Bu konudan Şahsım olarak, Bilgi işlem programı yatırımı ve Kooperatiflerin aşağıdaki vizyonlarına sahip olmaları için her zaman Danışmanlık yapmaya gönülden hazırız.
1. Kooperatifler ortaklarının mesleki, sosyal ve ekonomik çıkarlarını koruyan ve iyileştiren,
2. Ortaklarına, ucuz ve kaliteli mal ve hizmet sağlamayı amaç edinen,
3. Kooperatifleşmeyle israfı önleyen, Maliyet düşüren, üretim ve hizmet kalitesi arttıran ve verimlilik yükselten,
4. Hizmet verdiği firmaların ihtiyaçlarına daha kısa sürede cevap veren, insana hizmet konusunda en güzel fırsatları veren kurumlar olarak,
5. Kendi çıkarlarını hesaba katmadan üyelerinin lehine karşılıklı olarak çaba harcanmasına hizmet eder olarak anılmasında katkıya her zaman hazırız.
Eğer bu anlayış oturtulmazsa; Kooperatiflerin her gün Pazar paylarını kaybetmeye veya daralmaya neden olacaktır.
Sonuç, üye kamyoncu ve bölge insanı kaybedecektir.
Yasak gelmeden önce kamyon arklarında ve önünde kamyoncunun düşüncesini anlatan o unutulmaz sözlerle yazımı noktalıyorum.
Sevgi ve Saygılarımla,
Hayat biter yol bitmez
Rampaların ustasıyım, gözlerinin hastasıyım.
Sollama beni, sollarım seni
Şoförsün dediler, kızı vermediler
Rampaların ustasıyım, gözlerinin hastasıyım.
Tuncay AYDIN