Kooperatif ve Kooperatifçiliğe Genel Bakış

Kooperatif; bir amaca ulaşmak için ekonomik ve sosyal imkânların karşılıklı yardımlaşma ve dayanışma suretiyle bir araya getirilmesinden oluşan bir ortaklık türüdür.

Kooperatifler; demokratik olarak yönetilen, sorumluluk, eşitlik, adalet, yardımlaşma ve dayanışma değerlerinin kılavuzluk ettiği girişimler olarak, Türk Hukuk Sistemi içinde özel önem verilen ve düzenleme yapılan bir alandır. Kooperatifçiliğin temelinde dayanışma ve topluma hizmet anlayışı vardır. Bu nedenle, kooperatifçilik bireylerin ve toplumun ekonomik ve sosyal kalkınması açısından büyük önem taşımaktadır.

Birleşmiş Milletlerin tahminine göre dünya genelinde 750 binden fazla kooperatif bulunmaktadır. Ülkemizde kooperatif sayısı 84 bin civarındadır. Bu durum göstermektedir ki, dünyadaki kooperatiflerin %10’undan fazlası ülkemizde bulunmaktadır. Fakat ortak sayısı açısından değerlendirme yapıldığında, dünya genelinde 800 milyon kooperatif ortağının %1’lik kısmı yani 8 milyonu ülkemize aittir. Dolayısıyla, ülkemizde az ortaklı bir kooperatif yapısı hâkimdir.

Öte yandan, Avrupa’da kooperatiflerin pazar payları oldukça yüksektir; örneğin Hollanda’da kooperatiflerin tarım pazarındaki payı %90’lara ulaşmış iken, Türkiye’de bu oran, kooperatiflerin uzun süreli geçmişine rağmen %2’ler düzeyindedir. Uzun kooperatifçilik geçmişimize rağmen ülkemizde kooperatif ortaklarının toplam nüfusa oranı %10 civarındadır. Uluslararası Kooperatifler Birliği’nin (ICA) yayımladığı verilere göre; Almanya’da, kooperatif üyesi olan yaklaşık 21 milyon insan vardır ve bu sayı toplam nüfusun 1/4’ünü oluşturmaktadır. ABD’de her 4 kişiden 1’i; Kanada ve Norveç’te her 3 kişiden 1’i; Japonya’da her 3 aileden 1’i kooperatiflere ortaktır. Yeni Zelanda’da yetişkin nüfusun %40’ı, Malezya’da toplam nüfusun %24’ü (5,9 milyon kişi) kooperatif ortağıdır.

Bugün tarımdan sanayiye, üretimden tüketime, pazarlamadan taşımacılığa, eğitimden krediye kadar çok geniş bir alanda Türkiye ekonomisinin her sektöründe faaliyet gösteren kooperatiflerin, bazı alan ve sektörlerde ciddi bir payı ve ağırlığı bulunmaktadır.

Kooperatiflerin önemi tüm dünyada kabul edilmiş ve bu nedenle Birleşmiş Milletler tarafından, 2012 yılı “Uluslararası Kooperatifler Yılı” ilan edilmiştir. Böylece, bir kez daha dünyanın dikkati kooperatif işletmelerin önemine çekilmektedir. Birleşmiş Milletlerin Dünya Kooperatifler Yılı ilan ettiği 2012 yılı vesilesiyle ülkemiz Kooperatifçiliğinin yeniden gözden geçirilerek daha güçlü ve rekabet gücü yüksek kooperatifçiliğin hayata geçirilmesi hedeflenmelidir.

Ülkemizde kooperatifçiliğin ekonomik kalkınmada daha etkin bir araç olarak kullanılır hale getirilmesi ve kooperatifçilik politikalarının yeniden düzenlenmesi ihtiyaçtır.
Biz S.S. Tüm Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifleri Merkez Birliği olarak bu etkinliklerde aktif şekilde katılarak kooperatif ve kooperatifçiliğin ülkemizde hak ettiği yerde olması için her türlü çabayı sunmaya hazır olduğumuzu belirtiyoruz.

İhsan TEMEL
S.S.Tüm Motorlu Kamyoncular Kooperatifleri Merkez Birliği
Başkan Vekili