ULAŞIM TERCİHLERİ
• Toplu ulaşım taşıtları tercih olunmalıdır.
• Dolayısıyla bireysel taşıt kullanımından kaçınılmalıdır.
• Toplu ulaşımın;
- Güvenliğinden,
- Yorgunluk ve uykusuzluk sarhoşluğunu önleyiciliğinden, (ser=baş, kafa) -
Konforundan,
- Ekonomisinden yararlanılmalıdır.
ÜLKEMİZİN DİĞER ÜLKELERLE KARŞILAŞTIRILMASI
Ne yazıktır ki, ülkemizin dünyadaki sıralaması şöyledir: Dünyadaki en kötü 3. durumdayız. Bu sıralama, 10 yıllardır iyiye evrilememiştir. Evrilme yerine, taşıtlarımızdaki devrilmeler sürmektedir.
TAŞIT SÜRÜŞTE VE YOLCULUKTA GÜVEN ŞARTLARI
Buna şöyle bir felsefeyle başlamak en doğrusu gibi görünüyor: YOLLAR MUTLU VARMAK İÇİN, TAŞIT NAZİK SÜRMEK İÇİN, ÇİZGİ LEVHA UYMAK İÇİN, YALNIZ YEŞİL GEÇMEK İÇİN...
(Bu sözler; Trafik Güvenliği Eğitimlerinde yararlanılan, Trafik Mesajlı Müzikli Eserlerden birinin 1. kıtasıdır.)
SİGORTALAR
• Taşıt sigortalarınızın hepsini yaptırınız ve poliçelerinizi taşıtta bulundurunuz;
- Zorunlu Trafik,
- Kasko,
• Bireysel güvenlik sigortasına sahip olmak da çok yararlıdır.
BESLENME BİLİNÇLİ OLMALIDIR
1- Aşırı yemekle şişmiş mideyle yola çıkılmamalıdır.
2- Karbonhidrat ağırlıklı beslenmelerden kaçınılmalıdır; makarna, pilav, patates gibi... Kızartmalardan, kaçınılmalıdır.
Gerekçesi: Hazımlar güç oldukça, vücuda verdiği yorgunluk ve uyku hali artar.
3- Süt ürünlerinden kaçınılmalıdır. Gerekçesi: Sinirleri tenbih ederek, uyku hali vermesi yüksek ihtimaldir.
TAŞITI SÜRERKEN;
1- Hız sınırlarının aşılmaması şarttır,
2- Yol şartlarına, yol tanıtıcı sembol=işaret dillerine, geçici işaretlemelere ve işaretçilere uyulmalıdır.
3- 2-3 saat aralarla, taşıt güvenli yerlerde durdurularak, 1-15 dakika dinlenme araları/molaları verilmelidir. - Su, çay, kahve gibi direnç verici sıvılar alınmalıdır.
İDDİACI, TARTIŞMACI VE KAVGACI OLMAMAK
Yolu/taşıtı paylaştığımız kişilerle bu tür angajmanlara girilmemelidir. Mantık ve hoşgörü, en doğru yoldur, hedefimize kesin ve salimen erişmemizi sağlar.
TAŞIT ÖZELLİKLERİ
1. Tüm bakımları ve donanımları yapılmış, eksiksiz olmalıdır.
2. Lastikler, profilleri, havaları doğru olmalıdır.
3. Aynalar sağlam ve ayarlı olmalıdırlar.
4. Fazla yükten kaçınılmalıdır.
5. Aydınlatma donanımları; iç ve dış, tümü,
6. Reflektör ya da ışıldak, en az 2 adet olmalıdır,
7. Yangın söndürücü,
8. Dijital fotoğraf makinesi - Yüksek kaliteli çekim ve - Flaş özellikli olmalıdır. - Cep telefonu fotoğrafları çoğunlukla kaliteli kanıt verememektedirler.
TAŞITI VE YOLU İYİ KULLANMAYI BİRLEŞTİRMEK
Her 2 si de ayrı ayrı özelliklerdir. Taşıta hâkim olmak, başarılı sürüş/varış için yeterli olamamıştır. Taşıtı başarıyla sürebilmek, ona da hâkim olmaktan geçer. Tam tersine, taşıt sürücüye hâkim olmamalıdır. Taşıt hâkimiyeti için de, onu yavaş sürmeyi öğrenebilmek şarttır. Yavaş sürebilme meziyeti, genelde 30 lu yaşlardan sonra görülebilmektedir. Bu yaşlar, “kişiliğin oturma yaşı” olarak anılmaktadır.
YOLU İYİ KULLANMAK
• Yollarımızı iyi okumak, bunun gereklerine dikkat ve uyum göstermek,
• Yolları iyi okumak şu anlama gelir: - Levhaları, çizgileri ve yazılı mesajları/bilgileri iyi okumaktır. Ancak, –otoyollar dışında, ki onlarda da eksiklikler bulunmakta- yollarımızın tam kurallı olduklarını söyleyebilmek mümkün değildir.
Bunu da şöyle vurgulamak, ülkemizi, trafiğimizi yönetenlere mesaj vermek yerinde olacaktır: YOLLARA KURAL KOYSAN; GÖRÜP DE UYSAK DİYE, KURALIN YOK, HEP SUÇLARSIN; “CANAVARSIN!” DİYE... LEVHA, IŞIK, ÇİZGİLER; BİZE YOL GÖSTERİRLER, BİLİM UZAK DÜŞELİ; MAHVOLDUK, BİTTİK AMAN... LEVHALAR HAKKINDA PRATİK BİLGİ
LEVHALARI İYİ TANIMIYORSANIZ SORUN DEĞİL... Levhaların önce dışını, sonra içini okumak kolaydır ve karar başarısını getirir. 5-6 anahtar bilgiyle, hepsini tanırsınız, ama hepsine de iyi uymalısınız. (Ülkemizde gereksiz levhalandırma pek yoktur, amma tersine bir durum; eksikler, yanlışlar pek çoktur.)
1. Anahtar: ÜÇGEN; KENARI KIRMIZI=TEHLİKE YAKIN, DÜŞÜR HIZI!... KIRMIZI ÜÇGENLERİ GÖRÜNCE, MUTLAKA GAZ KESİNİZ!... Çünkü bir tehlikeye yaklaşmaktasınız demektir. Yaklaşınca içindeki sembol ne ise durumu ona göre ayarlarsınız.
Örneğin; Viraj sembolü ise, yavaşlayıp-girmek gerekir. Kavşaklara yaklaşırken; yine dikkatli olmalısınız. Ana yolda iseniz bile, yavaşlamaya/durmaya hazır olun. Çünkü oradan katılacak olan; cahil, dikkatsiz, aşırı cesur olabilir. Okul/Yaya Geçidi/Demiryolu Geçidi, Sinyalizasyon gibi noktalara yaklaşırken, her an durmaya hazırlanmalısınız, durmak gerekebilir.
TRAFİK IŞIKLARI KULLANIMI VE LEVHASI
Ülkemiz, bu bakımdan büyük bir bilgi kirliliğini karmaşasını ve tehlikelerini yaşamaktadır! Şu doğruları asla unutmayınız ve başta çocuklar, aileniz gibi, herkesle paylaşınız. (Dünyada trafik doğruları tektir, ancak bizde karmaşıktır.)
Trafik Işıkları Yaklaşım Levhasının anlamı: Işıkların bulunduğu noktaya yaklaştığınızı göstermesi yeterli mi? Şayet size, burada durmanız gerekebileceği öğretilmemişse; çoğunluk gibi siz de –Eee, ne olmuş sinyalizasyona yaklaşıyorsak? Yani, koca lambaları göremiyor muyuz da bir de gereksiz bir levha...- diye düşünebilirsiniz...
İşte tehlike buradadır: “Size kırmızı yanabilir=durmanız gerekebilir ” iken, siz bu hazırlığı yapmadan ışıklara geldiğinizde, kırmızıya girmeniz ve –kırmızıdan çıkamamanız- söz konusudur. Trafik Işıklarının Anlamında Kargaşa
Bunu çoğumuz şöyle biliriz:
“YEŞİL'DE GEÇ,
“SARI”DA HAZIROL,
“KIRMIZI”DA DUR!
“Sarıda neye hazırlanmak?” diye sorulduğunda; “YA GEÇMEYE” ya da “DURMAYA” cevabı verilir, bilgiç edalarla... Ve soranın cehaletini vurgularcasına bir soru da eklenir: “Bunu bilemeyecek ne var ki...?” İşte tehlike buradadır; yani ‘sarı’nın anlamında! Bu eski ve tüm dünyada yürürlükten, geçerlikten kalkmış bir kuraldır. Kalkalı da 40 yıldan fazla olmuştur. “Sarı”nın tek anlamı kalmıştır ve isabetli olanı da budur:
“KIRMIZI YANACAK! KIRMIZI YANACAK! KIRMIZI YANACAK!” Bunu şöyle ezberleyebilirsiniz:
SARI IŞIK; FREN İÇİN,
KIRMIZI; TAM DURMAN İÇİN, CANLARA KIYMAMAN İÇİN,
YALNIZ YEŞİL; GEÇMEN İÇİN... (Bu sözler; Trafik Güvenliği Eğitimlerinde yararlanılan, Trafik Mesajlı Müzikli Eserlerden birinin 2. kıtasıdır.)
2. Anahtar: KIRMIZI YUVARLAK, MUTLAKA BİR YASAK; ÜZERİNDE BANT OLMASA DA!... Bu yasaklar; hız sınırlamaları, öndekini geçme(=sollama), sola/sağa dönüş, parketme, durma/duraklama, genişlik/yükseklik/ağırlık sınırlamaları, korna çalmak yasağı vb... Bu yasakların/kısıtlamaların nasıl kalkacağı da aşağıdaki anahtarda...
3. Anahtar: “SİYAH-BEYAZI GELDİ, O YASAKLAR BİTTİ!...” Yani, önceki kırmızı yuvarlak içinde konulan yasağın, siyah-beyaz içinde verileni, o yasağı kaldırır.
4. Anahtar: “MAVİ ZEMİN, BURASI SENİN; SEÇEREK YA DA ZORUNLU!...”
Mavi zemin levhaların, türleri fazladır. Tekli/çoklu oklar vardır, bunlara seçerek ya da zorunlu uyum zorunluluğu vardır. Bilgi levhalarında da seçim yapmamız söz konusudur. Yaya/Öğrenci Geçidi Dönel Kavşakları, Durma/Duraklama/Parketme yasaklarının , zincir takma zorunluluğu ve en az hızı belirtme levhaları ile yerlerini gösterirler. En az hızı gösteren levhalar, daha ziyade –otoyol girişlerinde ve otoyola yeni katılanlar için yapılmış 4 lü büyük panoda, sol başköşeye kurulur: Bu yolda “en az hızınız” 40 km/saat olacaktır (mavi zeminde). Tabii ki “en fazla hız” da onun hemen sağındadır; bazen 90, bazen 120 km/saat (kırmızı yuvarlak içinde).
5. Anahtar: “ARKASINA GEÇMEK TEHLİKELİ OLDUĞUNDAN; YASAKLAMA İŞARETLERİ”
Bunlar;
a- Tehlikeli/keskin virajları gösteren, beyaz zemindeki kırmızı oklardır; arkasına geçmek demek=savrulmuş olmak demektir, Engel/Yol kapama=Bariyer levhaları... Örnek: Kapanmış yolda önce konmuş –engel- levhasına uyulmadığında, yoldaki çukura düşmüş taşıtlar...
b- Ve TAŞIT GİREMEZ=Girmek Yasaktır, Motorlu Taşıt(ların tümü) ya da Kamyon Giremez, Tehlikeli Madde Giremez, Dingil Ağırlığı Fazla Taşıtlar Giremez işaretleri de; uymayıp girildiğinde yaratılacak/karşılaşılacak tehlikelerin, -tamiri imkansız- kötü sonuçlar olacağını bildirirler. Bunları da “arkasına geçmemek gereken levhalar” olarak düşünmeliyiz.
ÖZELLİKLİ BAZI LEVHALARDA ALGI VE DAVRANIŞ ÖNEMİ 1- DUR(=BAL);
bu, grup dışı bir işarettir. Biz sekizgen deriz, yabancılar da ‘octagon’ ; dış geometrik şeklinden ötürü. Bunun, özgün eğitimlerimiz sırasındaki sloganı da şudur: “DAİMA DUR Kİ; PETEĞİNDE HEP BAL OLSUN!...” Çünki, arının ördüğü/işlediği petek gözlerine benzer. Ne kadar mı ‘DUR’acağız? Modern ülkelerde bu süre, en az 16 saniye olarak belirlenmiş ve uygulanıyor. Sizce uzun mu, bu süre? Hiç sıkılmayın, hiç de uzun değil! Bu levhanın emri olan DUR’mayı ve yolu kontrol edip-yeniden kalkmayı gerçekleştirirken, o süre bitiveriyor. (Ülkemizde bazen, 6 köşelisine bile rastlamak mümkündür. Bu da ‘Trafik Gözlüğü’müzün derecesini, devletimizin trafik eğitimlerinin kalite(!)sini gösterir.)
2- KIRMIZI ÜÇGENDEKİ ÇARPI işareti:
Teknik adı, “KONTROLSÜZ KAVŞAK” ise de, bu da bir kontrol işaretidir. 2 ek anlamı da beraberindedir: 1- Burası; ‘TEHLİKELİ BİR KAVŞAK’dır, 2- Burada, sağdan gelene yol vermek zorunluluğun vardır. Modern ülkelerde durum böyle iken, bizde; motorsuzdan-motorluya, traktörden-otomobile gibi bir sıralama yapılmış olması, kargaşadan başka bir sonuç yaratmamaktadır. Bu da, sarı ışık gibi; düzeltilmesi gereken bilgi kirliliği cümlesindendir. Anılan ülkelerde, at arabası bile –sağda ise- öncelik alabilirken; sorun sahibi olmamak için bizler de onlar dibi davranmalıyız. 3- VİRAJ, DEVAMLI VİRAJLAR (kırmızı üçgendeki) işaretleri: - Bunların altında, hız sınır levhaları konmadığından, bunlara kaç km /sa. Hızla girileceği bulmaca gibidir. - Bazılarında sınırlama olsa da; kuru zemin için geçerlidir. Üzerinde şemsiye ya da –buz- işareti yoksa yağışlı/kaygan ortamda/meteorolojide iseniz, gördüğünüz hız sınırından 10-20-30 puan daha düşük hızla girmeniz gerekecektir. - Yani, olması gereken şudur: • Tüm viraj levhaları altında, hız sınırı levhaları olmalıdır ki, sürücü buraya hangi hızla gireceğini bilsin, • Viraj levhaları şemsiyeli olarak tekrarlanmalıdır ve dediğimiz gibi, hız düşürülmelidir (10-30 puan) ki, taşıtlar kayma tehlikesinden kurtulabilsinler. 4- DÖNEL KAVŞAKLAR (=Göbek) Bunlara yaklaşımlar; kırmızı ok ile daire oluş üçgende, belirtmeler de mavi zeminde yapılır. Belki de çoğumuzun bunlarda fark etmediği bazı özellikler bulunmasıdır: 1- Kavisli 3 ok ile bir daire oluşturulmuştur, 2- OKLARIN DÖNÜŞ YÖNÜ, SOLADIR. 3- Dolayısıyla buradaki kural şudur: Göbeğe girmiş olan taşıt önceliklidir; katılacak olanlar, bu önceliği tanımak zorundadırlar. Tersine uygulamamız var mı? Elbette ve maalesef vardır. İstanbul gibi biricik TC’ mizin, biricik bilgi, ekonomi, istihdam, sanayi, iç ve dış ticaret, liman, havayolu başkentinde, bir renk olsun diye midir, nedir; Samandıra’da böyle ters işaretlenmiş, yani göbekdekilerin, katılacaklara yol vermesi amaçlı işaretlemesi ile sorunlar ve sözde kazalar hiç eksik olmamaktadır. Demek ki trafik güvenliğinde aykırı renk(!)ler, sorun yaratıcı oluyormuş... Bir örnek: İngiltere, sinyalizasyon yerine, kavşak sorununu çoğunlukdaki bu tür kavşaklarla çözmüştür. 5- ANAYOL-TALİ YOL KAVŞAĞI LEVHALARI
Bu levhaları görünce, geneldeki algılamalarımız ve tutumlarımız şöyledir: “Hımm, bana yol vermesi/durması gerekenlerin yolları varmış... Yol benimdir, basar giderim!...” Halbuki bu levhalar bizlere tehlikeleri de bildiriyor: “Sen anayoldasın ama, bu kavşaktan; kurala uymadan senin yoluna çıkacak taşıt tehlikesine karşı da tedbirli ol!...” - Uyumsuz, - Dalgın, - Cahil bir sürücü, taşıtını, önüne sürebilir... KAZA SONRASI DAVRANIŞLAR
• Mümkünse taşıtı diğer taşıtların yolundan çıkarmak, • Taşıttan dikkatle uzaklaşmak, • Yangın tehlikesi varsa; - Yangın söndürme tüpünü çıkarmak, - Yangın başlamışsa, rüzgârı arkaya alarak söndürmeye çalışmak, - Yangının kaynağına/merkezine doğru püskürtme yapmak, • Yaralı varsa; - Bilinçli ilkyardım, - Omurilik felci yaratmamak için sert/kuvvetli müdahalelerden kaçınmak, - Varsa, boyun koruma korsesini yaralılara takmak,
OLAY YERİNİ RESİMLEMEK VE TAZMİNAT TALEP HAKKINI KULLANMAK Yararlıdır.
1- “Kaza Tutanağı Hataları”ndan korur,
2- “Kaza Sonrası Hukuku”nuzu korumaya en büyük katkıyı sağlar. Amaç, bunlara muhtaç kalmamak, amma muhtaç kalınınca da, kanıtları 4/4 lük toplamamak, saydığımız ve hatta mahkeme sürecinde de bilirkişi hataları da olabilen yeni raporlarla, çözümsüzlüklere itilmenize sebep olabilir.
GÖRÜNTÜLEME ÖZELLİKLERİ
1. Öncelikle, taşıtın/taşıtların pozisyonları,
2. Yolda veya bulunduğu yerlerdeki durumları,
3. Ve en önemlisi “Yolun durumu” dur. Geniş bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır:
a. Zemin; yol çizgileri, erime, çatlak-patlak, ondüle, çukurluk, olup-olmadığı,
b. Bariyer=Yol Kenarı Güvenlik Elemanı olup-olmadığı, varsa cinsi; metal/beton,
c. Levhalar; olup-olmadığı, cinsleri, sayıları, konuşlanma yerleri,
d. Meteorolojik durum; yağış ve türü, buzlanma gibi ve bunlara göre de levhalandırma yapılıp-yapılmadığı, kar/buz mücadelesi yapılıp-yapılmadığı...
TAZMİNAT TALEP HAKKINI KULLANMAKLA ÇÖZÜMLERE DE KATKI
Tutanaklara mahkûm olmayın! Tutanakların % 90 dan fazlası, yanlı ve çoğunlukla devletten yanadır, ya da yanlıştır. Bunun da 2 kaynağı vardır:
1. Eğitim yetersizliği,
2. Kötü yönlendirilme=Ankara’dan genelgeler gönderilerek; “yol kusuru göstermemeleri” , “aksi halde; devletin ödemesi muhtemel tazminatların, kendilerine rücu ettirileceği” dikte edilir. Onlar da böyle tutanak yapmaya mahkum kalırlar. İstatistiklere de böylece yalan ve yanlış yüzdeler yerleştirecek rakamlar üretilir: “İstatistikler, kazalardaki insan ve çoğunlukla sürücü kusuru % 97.5 olduğuna göre...” diye başlayan ahkamlar yuvarlanır. Sözde çözüm planları da, bunlara göre yapılmaya çalışılır ve gerçek sonuca ulaşılır:
BAŞARISIZLIK!
Yani durum şu tuhaflıklar zenginidir:
1. Yolu güvenle sunmak ve denetlemek görevinin sahibi devlettir,
2. Görevini yapmayan devlettir,
3. Bizleri zararlandıran devlettir,
4. Kaza tutanaklarını yapan devlettir,
5. Bunları kasıtlı yanlış yaptıran devlettir,
6. Böylece, haklarınızı yokuşa süren devlettir. Çok merak edilirse, arama motorlarından; devletten kazanılan Trafik Kaza Tazminatları araştırılınca, bu sayının ne kadar az olduğu görülür. Bu çok önemlidir. Hem kendi hukukunuzu korursunuz, hem de olay yerinizdeki yol kusurlarının giderilmesine katkı sağlarsınız. Başka taşıtlarla karışık kazalarda, sadece kişisel davalarla kısıtlı kalmayınız. Sebep-sonuç ilişkisinde, gerek sizi, gerekse diğer kaza ortağınızı/ortaklarınızı etkileyen yol kusurlarından dolayı en az 2 kurum hakkında suç duyurusu/tazminat talepleriniz mevcuttur ve ayrıntılardadır.
Kamu; yolu tehlikelerden arındırılmış olarak sunmaya ve bu şartların devamlılığın sağlamaya çalışmak yükümlülüğündedir.
Kurumlar şunlardır:
1- Yolun sahibi=sorumlusu,
2- Yolun denetimcisi.
1.Yolun sahibi; Karayolları Genel Müdürlüğü, Belediye, Özel İdare, Orman Bakanlığı olabilir. Kesişme noktalarında, bu sorumluluk ortak olabilir. Hepsi de kamu idaresidir, devlet demektir.
2.Yolun denetimcisi “Trafik Denetim Zabıtası” kapsamındaki polis ya da jandarmadır. “Denetimcinin ne kusuru var?” derseniz; çoktur. Görevleri, sadece yolu kullananları denetlemek ve cezalandırmak değildir. “Yol Güvenliği” ni de denetlemek, varsa –ki çok- yol kusurlarını da tespit ederek, ilgili kurumlara yazılı raporlamak ve çözümü takip görevleri=sorumlulukları vardır. (Bkz: Trafik Yönetmeliği, Madde-9/L. Burada jandarma görevi belirtilse de, trafik denetim zabıtasının tümünü kapsar ruha sahiptir. Trafik Yasasının (2918) ve Yönetmeliğinin tamire muhtaç yerlerinde; bunların eksikliği, yanlışlığı da vardır. “Yasa Koyucu” her zaman doğruyu ve tam yapan tabu değildir. Bazen bildikleri, yanıldıklarına yetmemektedir. Sıkıntısını da, en çok vatandaş çeker, bazen kendileri de...) Buna giden yol da sizin olay yerinizi fotoğraflamanızla, hatta videolamanızla başlar:
• Bunların kopyalarını avukatınıza verirsiniz,
• Olay yerindeki yol durumunun tespiti için dava açtırırsınız.
• Bunlara dayanarak; suç duyurusu ve tazminat talepleri açarsınız.
Bunu yapanlar arttıkça, tazminatlardan bunalarak, sorunları giderme -doğru yoluna- geleceklerdir. Aynı yerlerde çoklu facialara, kaza diye diye, tekrar tekrar şahit oluşumuz, hep hak aramamaktan, suç duyurusunda bulunmamaktandır. (Not: Yazarınız, 30 yıldır, devletin bu ayıplarını eleştirdiği halde ve “mahkemeye verilmek için” zaman zaman meydan okuduğu halde, haksız maaş alan ilgili kurum yöneticilerine –haram olsun- dediği halde, ne yalanlama, ne tekzip, ne de mahkemeye verilmek durumlarıyla karşılaşamamıştır.) Sorularınız, sorunlarınız için bize ulaşabilirsiniz:
Ahmet TÜRKOĞLU