Hatırlanacağı üzere, Ocak 2020 de analog takografların dijital takograf ile değiştirme süresi 10 Temmuz 2020 tarihine uzatılmıştı. 150 000 araca yetecek miktarda dijital takografın temin edilememesi ve kalan sürede servislerin bu miktarda takografı değiştirmesi mümkün olmadığından (BY), 4 Temmuz 2020 tarihinde Resmî Gazetede yayınlanan yönetmelik değişikliği ile, süre, ‘’ 2008 model ve sonrası araçların analog takografları değiştirme süresi, 1.10.2020 tarihinden sonraki ilk araç muayenesinden önce’’   şeklinde uzatılmıştır.

Buna göre, 1.10.2020 tarihine kadar takograf muayenesinde ve araç muayenesinde uygun takograf takılı olup olmadığına bakılmayacak, ama araç 2008 model ve üstü bir araç ise 2.10.2020 tarihinde araç muayenesine gittiğinde, dijital takograf takılı değilse, araç muayenesinden geçemeyecektir.

Bu noktada bazı konuları tekrar hatırlatmakta fayda var. Bu kural ‘’YURTİÇİ NAKLİYATTA’’ çalışan araçlar için geçerlidir. AETR (Uluslararası Karayolu Taşımacılığında Çalışan Mürettebatın Çalışma Koşullarına Dair Avrupa Sözleşmesi) sözleşmesi ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından 2010 yılında yayınlanan Takograf Cihazları Yönetmeliğine göre, uluslararası nakliyatta çalışan ve 16 Haziran 2010 tarihinden sonra yeni tescil edilen araçlar dijital takograf takmak zorundadır.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından 2012 yılında yayınlanan Takograf Cihazları Muayene ve Damga Yönetmeliği, 30 Haziran 2014 tarihinden sonra yeni tescil edilen ve yurtiçi nakliyatta çalışan araçların dijital takograf takmasını zorunlu kılmış, ayrıca geçici bir madde ile yine ‘’YURTİÇİ NAKLİYATTA’’ çalışan araçların 1996 model yılından başlayarak belirlenen takvime göre dijital takograf takması hükmünü getirmiştir. Geçici üçüncü madde aşağıdaki gibidir;

GEÇİCİ MADDE 3 –(1)(1) (Değişik fıkra:RG-7/1/2016-29586) Yurt içinde taşımacılık yapan ve takograf kullanması zorunlu olan 1996 model ve sonrası araçlarda kullanılan analog veya elektronik takograf cihazlarının, aşağıda belirtilen sürelerde dijital takograf ile değiştirilmesi zorunludur:

a) 1996-1998 model araçlar, 30/6/2016 tarihine kadar.
b) 1999-2001 model araçlar, 31/12/2016 tarihine kadar.
c) 2002-2004 model araçlar, 31/12/2017 tarihine kadar.
ç) 2005-2007 model araçlar, 31/12/2018 tarihine kadar.
d) (Değişik:RG-9/1/2020-31003)(2) 2008 ve sonrası model araçlar, 10/7/2020 tarihine kadar.

(2) Yurt içinde taşımacılık yapan ve takograf kullanması zorunlu olan 1996 model ve sonrası araçlarda kullanılan ve birinci fıkrada belirtilen süreç dışında değiştirilmesi gereken analog veya elektronik takograf cihazları, birinci fıkrada belirtilen süreler dikkate alınmaksızın dijital takograf ile değiştirilir.

Uluslararası taşımacılık yapan firmalar, takograf muayenesinde ve araç muayenesinde bu konuda sorun yaşadıklarında, mutlaka yazılı olarak mevzuatı hatırlatıp, bu nedenle uğrayacakları kayıpların tazmini için adli mercilere başvuracaklarını bildirmelidirler. Hatta araç muayenesi için randevu aldıklarında, bu bildirimi yapmalıdırlar.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, bu yönetmelikte 2012 yılından beri 6 (Altı) kere değişiklik yapmıştır.

Tüm unsurları ile uygulanabilirse (Servislerin doğru muayene yapması, eksiksiz bir mevzuat ve etkili bir denetleme), takograf uygulaması,  kazaların önlenmesinde etkili bir uygulamadır. Kazaların ikinci önemli nedeni ise aşırı hızdır. Aşırı hızı  önlemenin  yöntemi ise M2, M3, N2,N3 (Kamyon, kamyonet, ve otobüsler , minibüsler)  sınıf araçlarda zorunlu olan ve zaten takılı olan  hız sınırlandırıcı donanımların devreye alınmasıdır. Hız sınırlandırıcı donanımlar da ‘’Ölçüler ve Ayar Mevzuatı’’ kapsamındadır ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın yetki ve sorumluluk alanındadır. Hız sınırlandırıcı donanımların devreye alınabilmesi için, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın bir ‘’Hız sınırlandırıcı donanımlar servis hizmetleri yönetmeliği’’ çıkarması gerekmektedir.  Takograf Muayene ve Damga Yönetmeliğinde son 8 (sekiz) yılda 6 değişiklik yapan Bakanlık, 2006 yılından beri (14 yıl) hız sınırlandırıcı donanımlar için servis yönetmeliğini neden çıkaramaz? Siz olsanız, merak etmez misiniz?

Bilal Yeşil