Eylül ayında Avrupa’ya ihracat taşımalarında düşüş sürerken, Ortadoğu, BDT ve Orta Asya ülkelerine taşımalar hızlandı. UND’nin derlediği verilere göre; Türk araçlarının geçen yılın Eylül ayında 110.411 adet olan ihracat taşıma sayıları 2019 yılı Eylül ayında %5 artış ile 115.700 adet oldu. Geçen yılın aynı dönemine göre Ocak-Eylül toplamında %5 artış ile toplam 934.404 adet ihracat taşıması Türk araçlar tarafından gerçekleştirildi. Yabancı araçların geçen yıl Eylül ayında 33.066 adet olan taşıma sayıları 2019 yılı Eylül ayında %7 artış ile 35.544 adet oldu. Ocak-Eylül toplamında ise yabancı araçlar geçen yılın aynı dönemine göre %3 artış ile 269.653 adet ihracat taşıması gerçekleştirdi. Türkiye’nin ihracat taşımasında, Türk ve yabancı araçlar Ocak-Eylül toplamında geçen yılın aynı dönemine göre %4 artış ile 1.204.057 adet ihracat taşıması gerçekleştirmiş oldu. İhracat taşımalarının %78 Türk, %22 ise yabancı araçlarca taşındı.

Kota ve transit taşıma engelleri Avrupa ihracatına sekte vuruyor

Avrupa’nın genelinde önceki aylarda olduğu gibi düşüş eğilimi devam ederken, sadece komşu ülkelere yapılan ihracat taşımalarında artış söz konusu. İhracat yapılan önemli Avrupa ülkelerine başta Almanya  -%5, İtalya -%13 ve Fransa -%11 olmak üzere taşıma sayılarının düşmesi dikkat çekiyor. Avrupa ülkelerine toplamda %1 düşüş yaşanırken, Orta Avrupa ve Batı Avrupa ülkelerine yapılan taşımalar ihracat parametreleri dışında incelendiğinde, transit geçiş koridorlarında yaşanan yetersiz geçiş belgesi kotası ve transit taşıma engellemeleri, bu düşüşteki ana nedenler olarak öne çıkıyor. Halihazırda Macaristan, Slovenya, Avusturya, Çekya belgelerinin kısıtlı olması ve güzergâh üzerindeki ülkelerde transit geçiş belgesi sorunları sebebiyle taşımalar farklı güzergahlar üzerinden yüksek maliyetlerle yapılıyor.

Ortadoğu taşımaları yüzde 11 arttı

Ortadoğu bölgesine yapılan ihracat taşıma sayılarında Ocak-Eylül toplamında geçen yılın aynı dönemine göre %11 artış yaşandı. Ortadoğu ülkelerinde Irak’a, Suriye’ye ve İran’a taşımalar daha istikrarlı devam etmesine rağmen, körfez ülkelerine yapılan taşıma sayılarında düşüşler görülüyor. Körfez İş Birliği Ülkeleri’ne yüksek ulaşım maliyetleri ve transit güzergâh sorunları devam ederken, açılan Suriye-Ürdün sınır kapısında maliyetlerin fazla olması ve güvenlik sorunları olması sebebiyle Türk taşımacılar tarafından bu alternatif kullanılamıyor. Körfez İş Birliği Ülkeleri ile Türkiye arasında uygun maliyetli bir koridor oluşturulması durumunda taşımaların artması bekleniyor.

Rusya ve Orta Asya ülkelerine yapılan ihracat taşımalarında ise Ocak-Eylül toplamında %15 oranında artış sağlandı. Özbekistan’a %26, Türkmenistan’a %22, Kazakistan’a %55, Kırgızistan’a %73 oranında artışlar dikkat çekti. Türki Cumhuriyetlerde yaşanan artış Rusya transit ve Kazakistan transit belgelerinin de erkenden bitmesine sebep oldu ve kısa sürede temin edilememesinin de olumsuz sonuçları yaşandı. BDT ve Orta Asya ülkelerini incelediğinde bu bölgelere genel olarak artış olmasına karşın, Nahcivan’a -%42 Rusya Federasyonu’na ise -%17 oranında azalma görülüyor. 

İthalat taşımaları Eylül’de hızlandı

Türk araçlarının geçen yılın Eylül ayında 29.318 adet olan ithalat taşıma sayıları 2019 yılı Eylül ayında %11 artarak 32.539 adet oldu. Ocak-Eylül toplamında ise Türk araçlar geçen yılın aynı dönemine göre -%4 düşüş ile 300.673 adet ithalat taşıması gerçekleştirdi. Yabancı araçların ise geçen yıl Eylül ayında 14.751 adet olan ithalat taşıma sayıları 2019 yılı Eylül ayında %7 artarak 15.788 adet oldu. Ocak-Eylül toplamında ise yabancı araçlar geçen yılın aynı dönemine göre -%9 düşüş ile 146.071 adet ithalat taşıması gerçekleştirdi. Türkiye’nin ithalat taşımasında, Türk ve yabancı araçlar genel toplamında geçen yılın aynı dönemine göre  -%6 düşüş ile 446.744 adet ithalat taşıması gerçekleştirilmiş oldu. İthalat taşımalarımız %67 Türk, %33 ise yabancı araçlar tarafından taşındı.

Ocak-Eylül 2018’de 225.451 adet olan Avrupa ülkelerinden yapılan ithalat taşımaları, Ocak-Eylül 2019 döneminde ise %5 düşüş ile 213.425 adet olarak gerçekleşti. Tüm Avrupa ülkelerinde düşüş eğilimi olduğu dikkat çekti. BDT ve Orta Asya ülkelerinden ise Ocak-Eylül toplamında %20 artış ile 42.490 adet ithalat taşıması yapıldı. Ortadoğu ülkelerinden Ocak-Eylül toplamında -%16 düşüş ile 44.702 adet ithalat taşıması yapıldı. Düşüşün önemli bir kısmını Irak oluşturdu. Geçen yılın aynı dönemine göre Irak’tan -%33 daha az ithalat taşıması yapıldı. İran’dan yapılan ithalat taşımalarında ise %33 artış yaşandı.

Avrupa’dan boş giriş yapan yabancı araç sayısı 86 bini aştı

2019 yılının ilk 9 ayında, Türk araçları boş dönüş sayılarında %7 artış yaşamalarına karşın, Türkiye’ye yük almak üzere boş giriş yapan yabancı araç sayısı %22 oranında arttı. Boş giriş yapan yabancı araçların başında %44 artış ve 26.252 adet ile Bulgaristan geliyor. Türk taşımacılar aylık toplam 70.000 araç ile kendi ülkelerine boş dönüş yaparken, yabancı araçlar ise ülkemize aylık 15.500 adet boş giriş yapıyor. Türk taşımacıların özellikle Batı Avrupa, Doğu Avrupa ve Güney Avrupa ülkelerinden boş dönüş sayıları artarken, Yabancı araçların ise Avrupa ülkelerinden Türkiye’ye boş girişleri sayıları ise %40 artış ile Türk araçlarına kıyasla hem oransal hem de sayısal olarak artmış durumda. Ocak-Eylül 2019 döneminde sadece Avrupa’dan 86.000 adetten fazla yabancı araç Türkiye’ye yük almak üzere boş giriş yaptı.